Cambray, a od 1801 od metropolji mechlińskiej. Po konkordacie 1827 obejmuje prowincje Namur i Luxenburg. R. 1850 było wiernych 461,183, dziś jest 500,000, w 36 dekanatach, 36 probostwach i 631 sukursaljach. Dochód biskupa 13,000 fr. Kapituła ma 4 prałatów i 9 kanoników. Dawniejsze opactwo Floreffe, leżące na zachód od Namur, zamienione zostało na seminarjum djecezjalne, a budynki dawnego opactwa w Malonne są zamienione na biskupią szkołę normalną. — Tournay, po flam. Doornik, stolica niegdyś Nervii, ztąd civitas Nerviorum, a od wielu wież (turres) Turnacum, lub Tornacum zwane, przez czas jakiś rezydencja królów merowingskich. S. Piatus, umęczony 286 r., pierwszy opowiadał tu wiarę i miał być pierwszym na tej stolicy biskupem (Gallia christiana); podług Commanville’a stolica powstała dopiero na początku IV w., a drugi biskup, Superior, był r. 346 na soborze kolońskim. Biskupa Eleutherjusza (486—532) uważa wielu za pierwszego pewnego biskupa tornaceńskiego. Po śmierci tego świętego, zarząd biskupstwa Tournay mieli biskupi z Noyon, aż do 1146. Obecnie obejmuje ono prowincję Hennegau (Hannonia), która r. 1850 liczyła 717,252 wiernych, w 400 parafjach; w. r. 1865 było 760,605 wiernych, w 32 dekanatach, 38 probostwach i 413 sukursaljach. Kapituła składa się z 5 prałatów i 7 kanoników; dawniej było 8 prałatów i 32 kanoników. Djecezja ma wielkie i małe seminarjum: pierwsze w 1834 r. liczyło 112, a drugie 350 alumnów. Nadto, w Tournay jest kolegjum irlandzkie na 7 alumnów. — Gent (Gand, Ganda, Gandavum, Gandavium, pierwotnie jako siedziba Gordonów (Gordoni), zwane Clarinea), stolica biskupa od r. 1559. Pierwszym biskupem był Korneljusz Jansenius (1567—1576), sławny egregeta i stryj biskupa ypreńskiego, od którego janseniści mają swą nazwę. R. 1865 djecezja ta miała 792,312 wiernych, w 14 dekanatach, 37 probostwach i 285 sukursaljach. Dochód biskupa 15,000 fr. Kapituła ma 2 prałatów i 10 kanoników. O tamtejszych begwinkach ob. a. — Brügge (Brugae), stolica biskupia od 1559. Biskup brugeński był zawsze arcykanclerzem Flandrji. Za panowania Francuzów Pius VII połączył 1801 r. to biskupstwo z biskupstwem gandawskiém; król Leopold jednak, na mocy konkordatu z 1827 r., chciał przywrócenia tego biskupstwa, co też nastąpiło na konsystorzu z 13 Czerwca 1834 roku. Dzisiejsze biskupstwo obejmuje zachodnią Flandrję, liczy 640,114 wiernych, w 11 dekanatach, 36 probostwach i 232 sukursaljach. Biskup ma dochodu 15,000 fr.; kapituła składa się z 3 prałatów i 7 kanoników. Dawniej było 30 kanoników. W tej djecezji leży dawniejsza stolica biskupia Ypern (Ipra, Ipretium), erygowana 1559, a zniesiona 1801. — Kapituły nie mają prawa wyboru biskupa; Papież mianuje wprost na wakujące biskupstwa. Każde biskupstwo posiada prawa przysługujące korporacjom legalnym; przy nabywaniu wszakże własności obowiązane jest otrzymać zatwierdzenie rządu. Wyłącznie do biskupów należy kształcenie kleru, mianowanie i usuwanie proboszczów. Zakony używają praw wszystkich wolnych stowarzyszeń; jeżeli chcą zamienić się w korporacje, wówczas muszą żądać zatwierdzenia państwa. Wychowanie młodzieży jest swobodne; prawo do zakładania szkół mają: rząd, gminy, biskupi, zakony i osoby prywatne. Wiele zapału i wytrwałości okazało duchowieństwo belgijskie w pracy, około podniesienia życia religijnego w swoim kraju. W krótkim przeciągu czasu Belgja pokryła się mnóstwem stowarzyszeń zakonnych. Z Austrji przybyli redemptoryści,
