Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 494.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
477
Bona. — Bonald.


Jako historyk dostarczył ważnych dokumentów do Spicilegium d’Achery’ego i do Acta Sanctorum, przykładał się do wydania dzieł ojców Kościoła. Na polu liturgiki ważne są jego dzieła: Tractatus historicus, symbolicus, asceticus de divina psalmodia i Rerum liturgicarum libri II cum disq. de pane azymo et ferme ntato. W dziełach tych, obok gruntowności, zaleca się prostotą wykładu: równie umiał uniknąć drobiazgowości i suchości średniowiecznej, jak płytkości późniejszych pisarzy. Jako autor ascetyczny wsławił się wydaniem traktatów: I Manuductio ad coelum; II De principiis vitae christ. III Via compendii ad Deum per motus anagogicos et preces jaculatorias. Dwa szczególniej z wymienionych pism, odznaczające się czystością formy, były tłumaczone na różne języki. Kompletne wydanie dzieł Bony wyszło w Turynie, 1747—53, w 6 v., z życiorysem autora. (Mast.)W. F.

Bonacina Marcin, kanonista medjolański i teolog klassyczny, biskup utyceński, nuncjusz apost. przy dworze niemieckim, † 1631 r., jest autorem Teologji moralnej, z której Goffart, lowański doktór teol., zrobił Compendium, ułożone porządkiem alfabetycznym, Lugd. 1630 in 12-o. Nadto zostawił traktaty o Wyborze Papieży i O beneficjach. Dzieła wyd. w Lugd. 1627, 2 t. in f.; 1639 t. III; w Wenecji, 1754, t. 3 f.

Bonald Ludwik Gabrjel Ambroży, wicehrabia, ur. 2 Paźd. 1754 w Milhau, ze starodawnej i znakomitej familji. Ukończywszy nauki w jednym z pensjonatów paryzkich, a następnie w kolegjum w Juilly, wstąpił do korpusu muszkieterów; w 1776 ożenił się i otrzymał urząd mera w rodzinném mieście, 1790 mianowany członkiem rady departamentalnej, a wkrótce potém prezesem zarządu departamentu w Aveyron. Aby nie przyjmować udziału w przeprowadzeniu tak nazwanej cywilnej konstytucji duchowieństwa, zrzekł się zajmowanych urzędów, przez niejaki czas mieszkał w swoim majątku, potém połączył się z emigracją i osiadł w Heidelbergu. Tu zajmował się kształceniem dwóch swoich najstarszych synów (z których jeden później został kardynałem arcybiskupem Lyonu) i przygotowywaniem materjału do pierwszego swego dzieła: Théorie du pouvoir politique et religieux (Teorja władzy politycznej i religijnej), które zostało w Konstancji wydrukowane, a następnie skonfiskowane z rozkazu dyrektorjatu. Dzieło to może najznakomitsze z XVIII w. R. 1797 B. powrócił do Francji, lecz zmuszony był ukrywać się w domu bogobojnej niewiasty, panny Desnoyelles. Wtedy napisał trzy dzieła: Essai analytique sur les lois naturelles de l’ordre social ou du pouvoir du ministre et du sujet dans la société (Badania nad prawami naturalnemi porządku społecznego, czyli o władzy ministra i poddanego w społeczeństwie); Le divorce considére au XIX siécle etc. (Rozwód w XIX wieku), i La legislation primitive (Prawodawstwo pierwotne). Pierwszy konsul po 18 Brumair’a wykreślił go z listy emigrantów i Bonald powrócił do majątku. W tym czasie pisywał on artykuły i rozprawy do Merkurego francuzkiego i do Journal des Débats. R. 1810 przyjął urząd radcy w ministerjum oświecenia, i znaczny wpływ wywarł na reorganizację publicznego nauczania. Świetna karjera otwierała się przed nim, kiedy zaproponowano mu miejsce nauczyciela najstarszego syna Króla holenderskiego, a następnie takąż samą pozycję przy królu rzymskim, lecz B. od obu tych zaszczytów się