dnia. Pomiędzy mulatami Brazylji utworzyła się sekta, wierząca, między innemi, i w metampsychozę, ale rząd, przeciw któremu się zbuntowała, wytępił ją. W religijnych obrzędach Brazylijczyków widać wiele wystawy, czczych form, jak to zwykle u mieszkańców południa bywa, ale mają i właściwe sobie cnoty. Około 1600 r. o. Józef Anchieta (ob.), missjonarz jezuicki, wsławił się jako wielki cudotwórca, a później o. Jan Almeida. Jezuici wielu także męczenników liczą w środkowej Brazylji (ob. Hazard, Kirchengesch. d. auswärtigen Völker). W nowszych czasach stosunki Kościoła z państwem były tu nie najlepsze, szczególniej od r. 1833, gdy rząd mianował biskupem w Rio Janeiro księdza Antoniego Moura, znanego ze swych dążności antykościelnych. Z powodu tego wyboru, przez 5 lat tak dalece były naprężone stosunki Rzymu z Brazylją, iż obawiać się można było w każdej chwili oderwania kościoła brazylijskiego od Rzymu. Lecz gdy rejencja używała wszelkiej broni w tej sprawie, znalazła silny opór w sejmie, który stanął po stronie Kościoła. Od czasu, gdy ta kolonja została cesarstwem, ścieśniono znacznie władzę biskupów. Nie zważając na wielki i tak już niedostatek kapłanów, zniesiono prawie wszystkie klasztory. Już w 1804 r. liczba klasztorów była do 20 ograniczona, ale i te zostały skazane na zagładę, gdy 1846 r. zakazano przyjmować nowicjuszów. Rząd się jednak opatrzył, że klasztory nietylko Kościołowi, ale, osobliwie ze względu na Indjan, i państwu pożytek przynoszą, i dla tego, jakkolwiek ich nie wspiera, ale im nie przeszkadza; powstały też tam nowe religijne kongregacje i stowarzyszenia. Pomiędzy Indjanami są w Br. jeszcze poganie. Nad nawróceniem ich pracują szczególniej od 1840 r. missjonarze europejscy, a mianowicie kapucyni, jezuici i lazaryści. Jest też nadzieja, że resztki poganizmu niezadługo tam ustąpią przed chrystjanizmem. Negry, których położenie zawsze było znośniejszém jak w północnej Ameryce, wszyscy są chrześcjanie. Religja katolicka jest panującą, do r. 1811 była religją państwa. Od tego roku inne religje pozyskały wolność wyznania. Brazylja obejmuje 1 arcybiskupstwo i 11 biskupstw. Arcybiskupstwo San Salvador de Bahia de todos os santos (wszystkich świętych), zazwyczaj tylko Bahia nazywane, jako biskupstwo eryg. przez Juljusza III 25 Lut. 1551 r., zależne od Lizbony, jako metropolji. Innocenty XI podniósł je do godności metropolji. Djecezjan liczy się tu dzisiaj około 1,600,000, pomiędzy którymi samych niewolników przeszło 300,000. Probostw jest tylko 61, tak, że przecięciowo przypada 1 par. na 100 mil kw. i 28,000 ludu. Inne biskupstwa w B.: 1) Belem de Para (od 1719 r.); 2) Cuyaba (od 1744 r.); 3) Diamantino (od 1854 r.); 4) Fortalezza czyli Ceara (r. 1854); 5) Goyaz (1744); 6) San Luiz de Maranhao (r. 1677); 7) Marianna (od 1745); 8) Olinda, czyli Pernambuco (r. 1676); 9) San Paolo (r. 1745); 10) San Pedro do Rio Grande do Sul (Dioec. S. Petri Fluminis Grandensis Australis; od r. 1848); 11) Rio de Janeiro (S. Sebastiani Fluminis Januarii; od r. 1855). Jedenaście tych biskupstw liczy wiernych 4,500,000. Pensja biskupia wynosi od 4 do 16 tysięcy crusados (1 crus. = 75 kop.), wypłacanych z kassy państwa, ponieważ Kościół w Brazylji nie ma żadnej własności. Akcydensa, różne w różnych miejscach, w ogóle bardzo mało przynoszą duchowieństwu. Księży wielki tu się czuć daje niedostatek. Semminarjów było tylko 5: w Bahia, Rio de Janeiro, Belem, Olinda i Maranhao, teraz dopiero ma każda djec. swoje semin., z wyjątkiem trzech.
