Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 297.jpeg

swego Mikołaja, zostającego w klasztorze krakow., stracił zaufanie u swoich. Aby wi®c i kongregacja ruska nie upadła, postarano się o osobę całkiem dawnym stosunkom obojętną i na kapitule w Wallisolecie 1605 r. (gdzie wikarjat szląski został zniesiony), Tomasza Burlamachjusza z Luki wikarym ruskim zrobiono. Po nim w r. 160 8 przysłano Cyprjana a Ca stelłione, który na kapitule w Paryżu r. 1611 gorąco przemawiał za utworzeniem prowincji ruskiej, co wkrótce ponowił w Rzymie 1612 r., gdzie i ojców prowincji pol. przyzwolenie pozyskał. Wydano zatem postanowienie o nowo wzniesionej prowincji ruskiej, której na prowincjała dano Grzegorza z Przemyśla: wszystko to Papież powagą swoją zatwierdził. Od początku nosiła tytuł prowincji św. Jacka, lecz takowy dopiero za 15-go prowincjała, Jacka od św. Marka z Ferrary, przez kapitułę jener. i Pap. Aleksandra VII d. 2 6 Września 1656 r. zatwierdzony został. Nie długo przecież zostawała w pierwotnych swoich granicach, bo już r. 1644, na kapitule w Rzymie, klasztory litewskie zapragnęły oddzielną stanowić prowincję, pomimo że przywilej papiezki, w tymże roku d. l o Marca wydany, dopiero co zatwierdził granice obojga prowincji, polskiej i ruskie. Pierwszej dano właściwą Polskę, Żmudź, Prusy, Kaszubję, Pomeranję, Inflanty; drugiej Moldawję, Siedmiogród, Tatarję, Białą Ruś i klasztory w ks. Moskiewskićm. Przychylono się jednak do życzenia Litwinów i tymczasowo utworzono kongregację litewską, a następna kapituła, r. 164 7 w Walencji odbyta, utworzyła prowincję na Litwie, pod tyt. św. Anioła Stróża i dała jej za przewodnika gorliwego kapłana Petronjusza Kamieńskiego. Tak więc od połowy XVII w. trzy u nas istniały dominikańskie prowincje, z których polska, powstała r. 1228, zajmowała 10-te miejsce w rzędzie 4 8 prowincji tego zakonu, i do r. 1 7 20 miała klasztorów 43, rezydencji 3, klasztorów obserwantów 12, zakonnic kl. 10; prowincja ruska św. Jacka, założona r. 1612, była w porządku 41-tą, do r. 1720 miała kl. męz. 69, żeńskich 3; prow. litewska św. Anioła Stróża, utworzona r. 1 647, iniala 43-cie miejsce i do r. 1818 kl. 38, rezydencji 4, missji 3 i kl. zakonnic w Nowogrodzie.—Prowincja polska dzieliła się na 6 kontrat czyli wikarjatów (vicariatus nationum seu contrathae ’), tak, iż nad Małopolską miał bliższy nadzór przeor krakowski, nad Wielkopolską poznański, nad Prusami gdański, nad Mazowszem warszawski, nad Lubelskiem przeor lubelski, a nad Wołyniem łucki. Do r. 1 705 był i wikarjat szląski, do którego należały klasztory: wrocławski, głogowski, opawski, świdnicki, franksztejneński, opolski, cieszyński, boleslawski i dwa klasztory zakonnic. Kapituły prowincjonalne odbywano w większych klasztorach: krakowskim, poznań., lubelskim, przemyskim, warszaw., gdańskim i łuckim, według ustawy jeneralskiej z r. 1650, której jednak nie zawsze przestrzegano, za pozwoleniem udzielonćm na kapit. jen. 1670 r. Prowincjałowie do r. 1608 zwykle na lat 6 obierani bywali, od tego czasu na lat 4, a od r. 16 44 na trzy. Socjuszem prowincjała był zawsze prior elbingeusis conyentus. W tymże roku 1644 wydano postanowienie, za-  .. . Kontrata, wyraz w prawie zakonnem używany, znaczy klasztor od kapituły lub prowincjała uprzywilejowany, którego przełożony ma prawo wizytować klasztory pod nadzór sobie oddane i załatwiać ich sprawy tak, iak DTOwmcjal. Odpowiada to przeto franciszkańskim kuttodjom.