Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 409.jpeg

Z nieśmiertelnością duszy ginie razem wszelka moralność. Sprawdza się też zawsze to zdanie, że nieśmiertelności tej ci tylko zaprzeczają, którzy moralnie stoją najniżej .J-Tak więc odkrywa sig nam po za grobem nowe, wyższe życie, nadające “obecnemu życia naszemu wyższe znaczenie i wyższą wartość. Nasuwa sig tu tylko jeszcze pytanie: czy ciało wiecznie będzie od tego wyższego życia wyłączone? Czy raz uległszy rozkładowi, ginie ono na zawsze i nigdy już z duszą nie będzie na nowo połączone? Na pytanie to ze stanowiska czysto naturalnego poznania nie można odpowiedzieć. Zmartwychwstanie ciał należy do porządku nadnaturalnego, ob. art. Zmartwychwstanie; o początku dusz. Ob. art. Generacjanizm. Literaturę przedmiotu ob. Psychologia. Cf. artt. Poznanie, Rozum, Wola. N.
 Dusza (w Piśmie Św.), hebrajski wyraz nefesz, który 7 0 jednostajnie oddają przez <|«>)(Tj, a Yulgata przez anima (dusza), bardzo często spotyka się tak w Starym jak w Nowym Testamencie. Nigdzie nie ma dokładnej definicji jego, bo autorowie święci przypuszczają pojęcie duszy, jako powszechnie znane; lecz tok mowy (contestus orationis) w różnych miejscach nie pozwala wątpić o znaczeniu, temuż wyrazowi przypisywanemu. Przenośnie używa się ten wyraz niekiedy i w innych znaczeniach, ale i z tych przenośnych znaczeń pokazuje się, że znaczeniem jego właściwem jest pojęcie duszy ściśle wziętej. W wielu miejscach Biblji, gdzie jest ten wyraz, możnaby przełożyć go na osobę. Tak, gdzie my, prościej się wyrażając, powiedzieliśmy: ja, ty, on, hebrajczyk lubił się wyrażać przez dusza moja, twoja, jego i t. d. Np. Czyż będzie żyć dusza mojaf (Gen. 19, 20); krew dusz waszych, zam. krew wasza (ib. 9, 5); pobić duszę czyją, zam. zabić kogo (Gen. 3 7, 2 2. Deut. 19, 6. 2 2, 2 6. Jos. 10, 32. 35. 37. 11, 11. 20, 3. 9); niech umrze dusza moja, zam. niech ja umrę (Jud. 16, 30); ustała dusza moja aż do śmierci, zam. umieram ze znużenia (Jud. 16, 16); niech żyje, proszę, dusza moja, zam. niech żyję (III Reg. 20, S2); nie gardź duszą moją, zam. nie pogardzaj mną (IV Reg. 1, lg); zmiłuj się nad duszą moją, zam. zmiłuj się nademną (IV Reg. 1, 14); liczba dusz podaje się zamiast liczby osób (Gen. 46, 18. 22. 25. 26. 27. Ex. l, 5. 12, 4 i t. d). Przez osobę również można wytłumaczyć nefesz w tekstach: Gen. 49, 6. I Reg. 20, 4. 25, 29. 26, 21. 24; dusza Dawida II Reg. 5, 8. 14, 7. Num. 30, 4. 7. 9. Deut. 4, 15. W prawach, zamiast ktoby uczynił, popełnił i t. p., język hebrajski wyraża się: dusza któraby zgrzeszyła, lub t. p. (Lev. 4, 2. 5, 1. 17. 6, 2. cf. 5, 4. 7, 18. 27 i t. d.); zam. ten śmiercią ukarany zostanie, mówi:, dusza ona zginie (Ex. 12, 15. 19. 16, 16. 31, 14. Lev. 19, 8. cf. Gen. 17, 14. Num. 9,13). Bywa jednak, że oprócz wyrażenia osoby przez zaimek osobisty (ja, ty i t. d.), dodaje się jeszcze dusza moja i t. d. Tak np. „Strzeż siebie samego i duszę twoją pilnie“ (Deut. 4, 9. Tob. 1,12); ja i dusza moja“ (Tob.13,9). W miejscach tych widocznie dusza występuje jakby coś różnego od osoby ludzkiej, a przecież w człowieku będącego. Niżej wskażemy, że tekst odróżnia ją od serca. Nefesz równie jest wyrazem jednoznacznym z życiem. Np. zbawić duszę swoją (ujść z życiem; Gen. 19, 17. 19. 32, 30. III Reg. 1, 12. 19, 5. IV Reg. 7, 7); dusza nasza niech będzie za was na śmierć (życie oddajemy za was; Jos. 2, 14); dać duszę za duszę (życie za życie; Ex. 21, 23. Lev. 24, 18. Deut. 19, 21. III Reg. 20, 39. 42. IT Reg. 10, 24. cf. Gen. 44, 30); dać okup za duszę (Eiod. 21, 30. 30, 12, 16. IV Reg. 12, 4);