najmniej myślą uczcili Najśw. Sakrament.—h) W czasie burzy tenże synod warm. poleca dzwonić, stanowiąc: nimbis procellisye immi-nentibus, sicut ecclesiasticae consuetudiuis est, campanis sonetur, tum ad teinpestates depellendas, tum ad Dei misericordiam christianae pie-tatis orationibus implorandam. Jeśliby wierni nie mogli wtedy zgromadzić się do kościoła, dodaje tenże synod, przynajmniej gdziekolwiek znajdują się, czy w domach, czy w polu, niech modlą się do Pana Boga; duchowni zaś niech wypraszają boskie miłosierdzie, mówiąc psalmy, litanje i modlitwy, przez Kościół na uśmierzenie burzy przepisane. Za rządów pruskich wyszedł okólnik, zabraniający dzwonić w czasie burzy, a po nim ukazały się rozporządzenia bpów, w tymże celu wydane. — i) Na znak zaczynającego się wielkiego p o s t u, o północy z wtorku na środę wstępną, oraz w pólowie postu wielkiego.—5. Opłata, zwana dzwonne, dawaną była dawno, jak to wnosić można z przytoczonego wyżej synodu warmiń. r. 1G10, lecz w tej djecezji wysokość jej naznaczał pleban z magistratem i prowizorami kościelnymi (yitrici, dozór). Woje. Skarszewski w Rozporządzeniach na djecezjf chełmską i lubelską, r. 1 792, naznaczył od dzwonienia za jeden raz od trzech dzwonów gr. 15, a gdyby więcej było dzwonów, gr. 20, lub 1 zł., jeśli dzwony wielkie. Taksa przez Fryderyka Wilhelma, króla prus., r. 1801 wydana, dzieli osoby na trzy klasy, i stosownie do tego dość wysoką naznacza opłatę; taksa zaś z r. 180» i 1818, dziś obowiązująca, za dzwonienie raz, gdy więcej niż dwa dzwony, w klasie 1 oznacza zł. 2, w kl. 2 zł. 1 gr. 10, w kl. S, gr. 10; gdy dwa tylko lub jeden dzwon, naznacza półowę opłaty w kl. 1 i 2, a w 3 kl. także 10 gr. X. Z. Cli. Dzwonek (campanula) używa się przy Mszy Św., z przepisu Mszału, do dawania znaku modlącym się wiernym, na sanclus i na podniesienie. Dzwonienie na per ipsum, na offertorium i na Domine non sum dignus jest tylko zwyczajowe. Zdaje się, że dzwonienie na podniesienie zaprowadzone było w XI w., z powodu herezji Berengarjusza. Tak wnosić pozwala Iwo z Chartres, który ok. 1115 r. dziękując (in epist. 142) Matyldzie, królowej angielskiej, za przysłane sobie dzwonki, pisze, że dźwięk ich przypominać mu ją będzie codziennie, szczególniej zaś w czasie podniesienia. Bona (Rerum liturg. I. II c. 13) dowodzi, że około tych czasów Wilhelm, bp paryzki, nakazał dzwonić na sanctus. Gwido, jenerał cystersów, kardynał i legat papiezki w Niemczech, 1190 r. będąc w Ko-lonji, polecił dzwonić na podniesienie i w czasie niesienia wiatyku do chorych (Alberici, Cbronicon ad a. 1200). Grzegorz IX więc nie pierwszy dopiero r. 1239 zaprowadził to dzwonienie, jak chcą niektórzy, ale raczej zatwierdził je i obowiązującem powszechnie uczynił. K. 1681 d. 7 Marca S. K. O. wydala dekret: „in processionibus candelarum, palmarum et similium, quae fiunt per ecclesias sine ss. Sacramento non est pulsanda campanula ad elevationem ss. Corporis Christi in missa privata: quod si pul-eetur, et advertatur elevatio, tunc genuttectendum est a transeuntibus stroąue genu ante altare, ubi missa celebratur." W czasie trzech dni ostatnich wielkiego tygodnia zmiast dzwonków używa się grzechotek (cre-pitaculum).
