d. apol. Lit. t. 1 §. 102). Rozprawa ta, wraz z dziełem Proklusa (Ἐπιχειρήματα), wydaną była po grec. Venet. 1535, po łac. ex vers. Joh. Mahotii, Lugd. 1557. Podobnej treści jest F’a In hexameron liber (v. Commentarior. in mosaicam mundi creationem libri VII, v. De mundi creatione ll. 7. Περὶ Κοσμοποΐας), dedykowane Sergjuszowi, arcybpowi kpolskiemu († 638), monotelicie. Trzecie jego pismo teologiczne jest Disputatio de Paschate. Oba ostatnie pisma wydal razem Corder (ob.) 1630 r., i Galland. Bibl. t. XII. Kommentarze F’a na Arystotelesa i Platona, jako też inne Pisma nie teologiczne, ob. J. A . Fabric. Bibl. gr. ed. Harl. X 645... Należał F. do monifizytów, a nawet wśród nich został założycielem, czy też głównym krzewicielem tryteumu, nie umiejąc odróżnić w bóstwie natury od osoby. Zmartwychwstanie ciała przedstawiał jako nowe stworzenie. Błędy swoje szerzył w Kpolu; arcybp kplski Jan Scholastyk († 577) czynnie przeciw nim wystąpił, jak świadczą akta dysputy, przeciw triteizmowi za niego odbytej (Photius, Biblioth. cod. 21—24, 55, 75). F. potępiony został na soborze kplskim r. 681 (act. XI. Harduin. Conc. III 1288). Data śmierci jego niewiadoma. Miał żyć jeszcze r. 641 podczas zdobycia Aleksandrji przez Saracenów i prosić o darowanie sobie ksiąg filozoficznych. Fabric. l. c. s. 640. Cf. Joannes Damasc., De haeres. c. 83; Timotheus Presb. ap. Coteler. Monum. Eccl. gr. III 413.; Werner op. c. t. I §. 96, 102 t. II §. 282. X. W. K.
Filostorgjusz (Philostorgius), historyk, rodem z Kappadocji; w r. 388, kiedy Eunomjusza wypędzono z Cezarei, miał lat 20, jak sam o sobie mówi (Hist. X 6). Ojciec jego był katolik, lecz matka żarliwa eunomjanka, która swego męża i syna do tej sekty wciągnęła (ib. IX 9). F. nauki wyższe pobierał w Konstantynopolu od r. 388. Napisał Historji kościelnej (Historiae ecclesiasticae) ksiąg 12, obejmujących dzieje od początku arjanizm u (od r. 300) aż do Walentynjana III (r. 425). Każda księga rozpoczynała kię od litery z imienia F’a. Dzieło to przechowało się tylko w wyjątkach u innych pisarzy, najwięcej u Focjusza. Wyjątki te zebrał i wydał Jacobus Godofredus (gr. i łac. Genevae 1643), lepiej Henr. Valesius (przy Theodoriti etc. Hist. eccl., Paris 1673), Reading (w Script. eccles. hist., Cantabr. 1720), Migne (Patrol, gr. t. 67). Jako eunomjanin, F. nienawidzi zarówno półarjanów i katolików. J. A . Fabric., Bibl. graec. od. Harl. VII 410. X. W. K.
Filostrat (Philostratus) Flawjusz, grecki sofista, żył w Rzymie za czasów Septymjusza Sewera, na początku III wieku. Mówić tu tylko o nim będziemy, jako o autorze Żywota Apollonjusza z Tjany (ob.), który napisał na żądanie Julji Domny, żony cesarza Sewera, p. t. τα ες τον Τυανέα Ἀπολλώνιον, v. Ἀπολλώνιο υβὶος. W iadomości swoje do tego żywota czerpał F. tak z tradycji, jak pism dawniejszych, jak np. Maksyma z Egei, a głównie z Dziennika jakoby niejakiego Damisa z Niniwy, towarzysza Apolonjusza w jego podróży do Indji, który notował przygody i czyny swojego mistrza (Cf. Philostr. Vita Apol. l. 1 cap. 2 i 3). Filostrat mówi o Apolonjuszu z Tjany, jak o najwyższym mędrcu, jaki się kiedykolwiek okazał na świecie; jako o cudotwórcy, reform atorze religji i obyczajów pogańskich, i niekiedy zdaje się upatrywać w nim wcielone bóstwo. W tym przeto celu przypisuje mu wszystkie cudowne czyny, jakie zabobonna wiara pogan zwykła wytwarzać na rzecz swych bogów i bo-
