Przejdź do zawartości

M. Arcta Słownik Staropolski/L (całość)

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Antoni Krasnowolski
Władysław Niedźwiedzki
Tytuł Słownik Staropolski
Wydawca M. Arct
Data wyd. ok. 1920
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron
L.

Laba (niem.), odpoczynek, święto, próżnowanie; uciecha, rozkosz.

Labe, p. Labuś.

Laber, labra (n.), brzeg wycinany; obwódka ozdobna.

Labida, labieda, narzekający ciągle, zrzęda.

Labidzić, labodzić, narzekać, biadać.

Labirować, lawirować, krążyć, kołować.

Labować sobie albo się (niem.), dogadzać sobie, rozkoszować się, hulać.

Labrowy, labrzysty, mający brzeg wycinany, ozdobny; bramowany.

Labuś, Labe (fr.), ksiądz francuski albo udający takiego księdza; kapelan, księżyna.

Labwerk, p. Laber.

Laca, lacka, wiązadło u sukni kobiecej.

Lach, gąszcz zarosły leszczyną; L-y, wielkie, gęste lasy.

Lacha, p. Łacha.

Lachcić się, polszczyć się.

Lachter, (z niem. Klafter), sążeń.

Lacki, polski, katolicki.

Ladacy, ladajaki, lichy.

Ladaszczyca, ladacznica.

Ladra (n. Leder, skóra), gałgany, łachmany.

Ladrować (niem.), obszywać skórą.

Ladrowanie, pancerz całkowity, zbroja.

Ladrowany, okryty zbroją, pancerny.

Ladzki, p. Lacki.

Lafa (tur.), pensja, płaca, żołd, jurgielt.

Lafowy, jurgieltowy, płatny.

Lagować (niem.), odpoczywać.

Lais, laisa, średniowieczna pieśń trubadurów.

Lajbik, lejbik, mundur wojskowy; stanik, kaftanik kobiecy.

Lakon, Lakończyk, Lacedemończyk.

Lalatać, narzekać, żałować.

Lalkać, bełkotać dziecinnie.

Lampadacja, palenie podeszew lampami przy torturach.

Lamus (z n. Lehmhaus, dom gliniany), domek murowany, bezpieczny od ognia, do przechowywania cennych przedmiotów.

Lan, robota lana.

Lancknecht, lancnacht; lancnecht (niem.), pieszy żołnierz niemiecki.

Lancoft, lanczawt, landczoft (niem.), landszaft, krajobraz, pejzaż.

Landszep (niem.), ławnik, rajca, sędzia gminny.

Lanista, szermierz.

Lankastra, szkoła elementarna.

Lankotka, taśma do obszycia sukni.

Laność, lenistwo.

Lapalja, fraszki, drobnostki, bagatele.

Laps, przepadek.

Larendogra (franc.), woda kolońska, wódka rozmarynowa.

Largicja, datek pieniężny.

Largicyjny, przeznaczony na wydatki.

Larma, larmo, larum, alarm, sygnał na trwogę.

Larum, trwoga, popłoch; pobudka; krzyk o pomoc.

Larwa, maska.

Lasa, blacha.

Laskowiec, leszczyna.

Lasówka, drzewo leśne, owoc drzewa leśnego.

Lastówka, lasztówka, jaskółka.

Laszczka, laseczka; młoda leszczyna.

Lataczyk, ptak drapieżny, wytresowany do polowania.

Latalec, latawiec.

Latanka, ukrywanie się.

Latawczyk, obycie naokoło szyi i na ramionach sukni kobiecej.

Latawiec, latalec, zły duch, djabeł, zmora.

Laterna, laternia, latarnia.

Latka, kociołek, garniec.

Latny, letni.

Lato, w wyr.: za L-y, z biegiem czasu, z wiekiem; pod L-y, w czasie, w doczesności.

Latosi, tegoroczny.

Latoś, w roku bieżącym.

Latyfundja, wielkie dobra ziemskie.

Latyklawa, toga rzymska z szerokim szlakiem purpurowym.

Latus, suma do przeniesienia z jednej strony, z kolumny, rubryki, na drugą.

Laudeńczyk, dworzanin pochodzenia cudzoziemskiego.

Laudum (łac.), uchwała, postanowienie, protokół.

Laufgrab, laufgraf (n.). przykop.

Laurowa meta, cel, u którego czeka jako nagroda wieniec laurowy (nagroda poetów).

Lawacja, mycie, obmycie, ablucje.

Lawaterz (ł.), miednica.

Lazarynka, rodzaj strzelby myśliwskiej.

Lazy, giesty, mimika.

Ląbrać, łuskać (orzechy).

Lągnąć, lęgnąć.

Lciwy, p. Lściwy.

Ldza, p. Lza.

Le, li, tylko.

Lebidło, przynęta z mięsa.

Lebioda, człowiek słaby.

Lebo, libo, albo.

Lec, lejc.

Lecha, rola, zagon.

Lecie, w lecie, latem.

Lecowy koń, lejcowy, poprzedzający inne w zaprzęgu.

Leć, lecz, ale, atoli, jednak.

Leda, lada; leda kto, lada kto.

Ledajaki, ladajaki.

Ledwa, ledwe, ledwy, ledwo.

Legarstwo, wylegiwanie się, lenistwo.

Legart, leżuch, leniuch, leń.

Legartować, wylęgać się, próżnować.

Legawy, 1) leniwy, gnuśny, ospały; 2) pies l., wyżeł; L. pole, polowanie z wyżłem.

Legienda, czytanie; napis półkolisty na monecie, na medalu; napis nad bramą, oknem, na sprzętach, na narzędziach.

Legier (z niem. Lager), obóz; skład towarów; komisant handlowy.

Leguchny, leguczki, leciuchny.

Lej, pijak, opój.

Lejbik, p. Lajbik.

Lejbowaty, rozlazły, ociężały.

Lejtuch (niem.), sukno żałobne, kir.

Lejtym (z łac. legitimus), dziecko prawego łoża.

Lekczeć, stawać się lżejszym.

Lekczyć, czynić lżejszym.

Lekkość, lekkomyślność; L. czynić komu, lekceważyć kogo, znieważać go.

Lekocica, lukrecja.

Lekorób, lekorobnik, aptekarz, farmaceuta.

Lekować, leczyć.

Lekownik, znachor.

Lekta, świadectwo odczytania dokumentów.

Lektwarz (z łac. electuarium), powidełka lekarskie.

Lekuczki, leciuchny.

Lelawy, w wyr. suknia l-a, niezapięty, wolny.

Lelejać się, chwiać się.

Lelkować, robić coś od niechcenia.

Leman (z niem. Lehnsmann), lennik.

Lemaństwo, lenno, lennictwo, hołdownictwo.

Lemiec, kołnierz.

Lemięsz, lemięż, lemiesz.

Lemusp. Lamus.

Lencoch, lencuch (z niem. Leinzug), łańcuch.

Leniwka, leniwica, próżniaczka.

Leność, lenistwo.

Lenować, lenować się, lenić się.

Lenownik, lennik, hołdownik.

Lenszownik, najemnik w kopalni.

Lenung (niem.), żołd, lafa.

Lenungowanie, płacenie żołdu.

Leńcoch, łańcuch.

Leński, lenny, lenniczy.

Leństwo, lennictwo, lenno.

Lepak, 1) lecz, jednak, atoli, zaś; 2) znowu; 3) tedy.

Lepka (czes.), hełm.

Leptać, chłeptać.

Lermo, p. Larma.

Lesek, lasek.

Lesica, koszyk, torba, klatka, kojec.

Lesz (z niem. Lösche), zamsz, skóra miękko wyprawiona.

Leszczna (laskowa) wina, kara pieniężna.

Leszczyć, 1) rozlegać się (o śpiewie); 2) robić brózdy, grzędy.

Leszny, zbyteczny, niepotrzebny.

Leszownik, białoskórnik.

Leścić się, 1) lśnić się, błyszczeć; 2) pochlebiać, przymilać się.

Leść, podstęp, chytrość.

Leśni, leśny.

Leśnieć, 1) zarastać lasem; 2) dziczeć.

Leśność, chytrość, zdradliwość.

Leśny, pochlebiający, pochlebny.

Letniczek, letnik, lekka suknia kobieca.

Letny, letni; doletni.

Letra, czcionka.

Letycja (łac.), radość, wesele.

Lewada, czyste miejsce topolami lub wierzbami okolone.

Leward, lewart, lampart.

Lewczyca, lwica.

Leweniec, opryszek, rabuś.

Lewie, niesprawiedliwie.

Lewitka, rodzaj sukni kobiecej.

Lewmistrz, majster robiący odlewy.

Lewo, bezprawie, gwałt.

Lewowierny, nieprawowierny, niewierny.

Lewy, przewrotny, zły; nieprawy.

Lezda (łac.), dawny podatek od żywności.

Lezja (łac.), obraza, zniewaga.

Leża, leże, leżajsko, legowisko; L. letnie, zimowe, kwatery, stanowiska żołnierzy; położenie, pozycja.

Leżeć, zależeć; oddawać się czemu.

Leżeń, legart, leniuch, próżniak, ospalec.

Leżnik, szpieg.

Lęc, lec.

Lęczno, straszno.

Lędźwa, lędźwie, część grzbietu po obu stronach kręgosłupa pomiędzy żebrami a miednicą.

Lękawka, kobieta lękliwa.

Lękły, przelękniony, przestraszony.

Lentwojt, lętwojt, wójt mający wójtostwo dziedziczne.

Lgi, łagodny, lekki.

Lgnisty, bagnisty, błotny.

Libacja, 1) ofiara z wina bogom; 2) pijatyka.

Libić się, podobać się.

Libo, albo, lub.

Librarja (łac.), książnica, księgarnia.

Lice, w znacz.: 1) osoba; 2) rzeczowy dowód winy, przedmiot dowodowy (corpus delicti); l.-em, naocznie; jawnie, publicznie; 3) cecha, piętno.

Licemiernik (cz.), obłudnik, hypokryta, świętoszek.

Licemierność, obłuda, nieszczerość.

Licemierny, obłudny, fałszywy.

Licemierzyć, postępować obłudnie, fałszywie.

Licetworzyć, uosabiać.

Lichat, legat.

Lichmanić, trwonić, marnować.

Lichmanina, pożyczanie pieniędzy na lichwę.

Lichocić, łupić, obdzierać.

Lichocko, bardzo licho, nędznie.

Lichota, niesprawiedliwość, nieprawość, występek.

Lichotarz, nędznik, nicpoń.

Lichotny, lichy, nędzny, mizerny.

Lichtan, lichton, lichtuga (niem.), mniejszy statek, służący do wyładowywania większego.

Lichtować (niem.), częściowo wyładowywać statek przeciążony.

Lichuczki, bardzo lichy.

Lichwarz, lichwnik, lichwiarz.

Lichwiarzyć, lichwić, lichwować, zajmować się lichwiarstwem.

Lichwnik, lichwiarz.

Lichwodawca, płacący procent lichwiarski.

Licie, lanie, wylew.

Licina, posąg odlany.

Licko, liczko, lice.

Licny, licowy, twarzowy.

Licować, 1) zgadzać się z czym, odpowiadać czemu; 2) piętnować; 3) poznawać rzecz skradzioną; 4) rozpoznawać; 5) pozywać do sądu o kradzież; 6) wyrównywać, spajać szczelnie.

Licowanie, pozywanie kogo o kradzież z powodu rzeczy kradzionych, znajdujących się u niego.

Licowany, złapany z dowodem kradzieży, złodziej niewątpliwy.

Licownie, oczywiście.

Licowny, licowany, termin w sprawach o kradzież ujawnioną.

Liczba, w znacz. 1) rachunek czyj, konto; 2) obrachunek, zdanie sprawy; odpowiedzialność; w L-ie zostać komu, pozostać dłużnym.

Liczban, liczbon, liczman, marka do liczenia w grze; rachmistrz.

Liczbę czynić, zdawać rachunek.

Liczbobierca, przyjmujący od kogo rachunki.

Liczmanica, liczmannica, tablica do liczenia.

Liczygrzywna, liczykrupa, dusigrosz, sknera.

1. Lić, lać.

2. Lić, licie, nawalność, prąd, fale.

Lifa, lichwa.

Lifarz, lifnik, lichwiarz.

Ligawica, trzęsawica, topielisko.

Ligawka, dudka pasterska z ostruganych deszczułek zczepionych obrączkami, we środku wylana smołą, przeszło na metr długości.

1. Lik, 1) zawsze, ciągle; 2) jedynie.

2. Lik, 1) liczba; 2) wyliczanie, określony porządek; 3) poczet, zastęp.

Likowitość, liczność.

Likowity, liczny.

Likwierycja, lukrecja.

Lima (łac.), pilnik.

Limita, limitacja, odroczenie, odłożenie, zawieszenie (sejmu a. sądu).

Limitować, odraczać, zawieszać.

Limonja, limunja, cytryna.

Linąć, lunąć.

Liniak, linijak, rynsztok.

Linować, linjować.

Lintkup, litkup.

Liński, lenny, lenniczy.

Lipczejszy, stop. wyż. od lipki, lepki.

Lipień, lipiec.

Lipisty, lepki.

Lipnąć, lipnieć, lepnąć.

Lisfunt, lisfont, lispund, waga = 14 funtom.

List, liść.

Listyna, dokument, dyplomat.

Liszczę, lisiątko.

Liszczeć, lichym się stawać, podleć.

Liszczy, lisi.

Liszka, lis.

Lisztwa, listwa.

Liszyca, lisica, liszka.

Liszyć, 1) pozbawić; 2) odstręczyć, odwieść od czego; L. się czego, 1) pozbyć się czego, utracić co; 2) unikać, wystrzegać się.

Litaury, bębny miedziane, kotły.

Litkupnik, świadek sprzedaży, pośrednik, faktor.

Lito, p. Luto.

Litować, lutować.

Litować kogo, 1) litować się nad kim; 2) być pobłażliwym, wybaczyć; 3) żałować, skąpić, szczędzić; 4) żałować kogo, ubolewać.

Litownik, więzień, wyzwolony z niewoli.

Litowny, lity, litościwy.

Litra (łac.), funt.

Lity, 1) litościwy; 2) oblany (łzami).

Litygacja (łac.), spór sądowy, proces.

Lityspendencja (ł.), czas trwania procesu sądowego.

Liwk, lifk (niem.), gorset, stanik.

Liziobrazek, lizyobrazek, liżyobrazek, świętoszek, bigot.

Liższy, lichszy.

Liżyobrazek, p. Liziobrazek.

Lnący, lepki.

Lnąć, lgnąć.

Lobegal, rodzaj podatku akcyznego od zboża.

Locht, p. Luft.

Lodwisarz, p. Konwisarz.

Loft, p. Luft.

Loga (z niem. Lagel), beczka, baryłka.

Loka (łac.), ustęp, wychodek.

Lokanda (łac.), zajazd, oberża.

Lokat (łac.), pomocnik nauczyciela.

Lonar, loner, lonhar, lonher, lunar (niem.), budowniczy miejski.

Lonherja, budownictwo miejskie, urząd mający staranie o domy, drogi i mosty miejskie.

Lonny, plenny.

Loność, lenistwo.

Los, majątek, kapitał.

Losownik, lośnik, wróżbiarz, wieszczbiarz.

Lost, p. Lust.

Lostować, p. Lusztykować.

Lostwo, p. Lust.

Lot, czynsz, podatek; procent.

Lotować, taksować, opodatkowywać, czynszować; płacić czynsz.

Lotownik, czynszownik.

Lotunek, 1) lot, latanie; 2) procent, lichwa.

Lozować, luzować.

Loźny, luźny.

Lólek, dziadek.

Lskać, lsknąć, lsknić się, lśnić, błyszczeć.

Lsknisty, lśniący.

Lsnąć, zalśnić, zabłyszczeć.

Lszczący, lśniący.

Lszczeć, lścić, lśnić, błyszczeć.

Lściwy, lciwy, chytry, fałszywy.

Lśknić, lśnić, błyszczeć.

Lśnąć, 1) p. Lśknić; 2) ślepnąć.

Lub, 1) lubo; 2) luby, miły, kochany.

Lubas, lebas, lebus, wątły, słabowity, do niczego; leniwy.

Lubawy, chudy.

Lubie, lubo, przyjemnie, mile.

Lubiezny, lubieżliwy, 1) miły, przymilający się, przyjemny; 2) łagodny, łaskawy; 3) lubieżny, namiętny.

Lubież, rozkosz, ukontentowanie, lubieżność, namiętność.

Lubieżyć, lubować się, znajdować rozkosz, przyjemność.

Lubmyślny, po myśli, przyjemny.

Lubny, piękny, ładny.

Lubo, lub, albo.

Lubość, 1) wątłość, delikatność; 2) rozkosz.

Lubować, 1) lubić; 2) lubować się, rozkoszować się; 3) dogadzać, pochlebiać.

Lucemiernik, p. Licemiernik.

Lucerna (łac.), kaganiec, latarnia.

Lucienny, lutniowy, należący do lutni.

Luczjola, robaczek świętojański.

Lud, ludzie, nieprzyjaciel, wojsko nieprzyjacielskie; pod L-e chodzić, robić rekonesans.

Ludczejszy, luczczejszy, bardziej ludzki.

Ludere (n.), hultajstwo.

Ludln, człowiek nizkiego pochodzenia.

Ludobójca, morderca.

Ludoburstwo, zamieszki.

Ludojedca, ludojedzca, ludożerca.

Ludokradca, ludokrajca, ten, co porywa ludzi, aby ich sprzedać do niewoli.

Ludokupiec, handlarz niewolnikami.

Ludokupny, ludokupiecki, kupczący ludźmi.

Ludołowiec, łowiec ludzi.

Ludomiły, miły ludowi, popularny.

Ludorzeźba, rzeź ludzi.

Ludowisko, tłum ludu.

Ludumiły, p. Ludomiły.

Ludyszcza, tłumy ludu.

Ludzcejszy, ludzciejszy, p. Ludczejszy.

Ludzczeć, ludczeć, stawać się ludzkim, łagodnieć.

Ludzikrajca, p. Ludokradca.

Ludzioprzedawca, p. Ludokupiec.

Luft (niem.), 1) przeciąg, przewiew; 2) otwór do przewiewu powietrza.

Luita (łac.), kara pieniężna, grzywny.

Lukta (łac.), walka.

Luktować, walczyć.

Lulkać, kołysać.

Lumen (łac.), wyjaśnienie, wyświetlenie.

Luminarjum, książka z objaśnieniami czego.

Luna (łac.), księżyc.

Lunar, p. Lonar.

Lunarja, kasa lunara (lonara).

Lundysz, gatunek sukna londyńskiego.

Lunheroński, lunherowski, należący do lunara czyli lonara, lonhera.

Luniak, p. Liniak.

Luński, londyński, zrobiony z lundyszu.

Lup (łac.), wilk.

Lupar, bazior, wilk samiec.

Lupirz, upiór.

Lupr, luprowanie, luprunk, luprynk, wnoszenie skargi.

Luprować, wnosić skargę.

Lust (niem.), uciecha, wesołość.

Lusthauz (niem.), altana w ogrodzie, chłodnik.

Lustr, lustra, 1) świecznik, pająk; 2) blask, połysk; 3) przegląd wojska, manewry.

Lustrans, p. Lusthauz.

Lustrowny, lustrowy, mający lustr, błyszczący.

Lustykować, p. Lusztykować.

Lusy, 1) zwinny, żwawy; 2) smutny.

Lusztyk (niem.), bankiet, wesele, radość, hulanka.

Lusztykować, hulać, bankietować.

Lutać, myśleć; wyrzekać, smucić się.

Lutenica, lutenista, lutnista.

Luteń, luty (miesiąc).

Luterja, luteranizm.

Lutkup, litkup.

Lutnik, lutnista.

Lutniowy, lutowy, dotyczący miesiąca lutego.

Luto komu, żal komu; okrutnie, srogo.

Lutościwiec, człowiek litujący się nad kim.

Lutościwy, litościwy.

Lutość, litość.

Lutować się, litować się.

Lutowanie, litość, zmiłowanie.

Luty, srogi, okrutny.

Luza (z niem.), luzacy, ciury.

Luzak, 1) sługa towarzysza jazdy polskiej; ciura; 2) koń, idący luzem.

Luzytanja, Portugalja.

Luźny, sługa bez pana; hultaj.

Lwiczek, lwiczę, lwię, lwiątko.

Lwopard, lworyś, lampart.

Lwowy, lwi.

Lza, p. Lża.

Lzić, p. Lżyć.

Lża, można; nie lża, jeno... = inaczej nie można, jak...

Lżyć, lżejszyć, czynić lżejszym, przynosić ulgę; L. się, stawać się lżejszym; stawać się słabszym; hańbić się.

Lżywy, 1) p. Łżywy; 2) obelżywy, haniebny; 3) lżący, krzywdzący.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autorów: Antoni Krasnowolski, Władysław Niedźwiedzki.