Przejdź do zawartości

Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 1 Mowy.djvu/173

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Tak tedy dla tego że Agonis kilku niewolników pod opieką imienia Wenery chciała sobie zachować, cały swój majątek i wolność przez niesprawiedliwy wyrok tego człowieka straciła. Do Lilybeum potem Werres zjeżdża, rzecz rozpoznaje, co się stało potępia, zmusza swego kwestora do wyliczenia i oddania Agonidzie wszystkich pieniędzy, które był ze sprzedaży jej dóbr zebrał. Jest dotąd, czemu widzę wszyscy się dziwicie, nie Werresem, ale Kwintem Mucyuszem[1]. Bo czyż mógł piękniej postępie dla zjednania u ludzi szacunku, sprawiedliwiej dla ulżenia niedoli tej niewiasty, sprężyściej dla powściągnienia chciwości kwestora? Wszystko to zdaje mi się być godne największej zalety. Ale znagła, w mgnieniu oka, jak gdyby mu Circe trunek podała, z człowieka przewierzgnął się w wieprza[2]. Powraca do siebie i do swych dawnych obyczajów: bo z owych pieniędzy największą część sobie przywłaszczył, kobiecie oddał ile mu się podobało.

XVIII. Jeżeli powiesz żeś w tem poniósł od Werresa szkodę, pozwolę i zgodzę się na to; ale jeżeli użalać się będziesz na wyrządzoną ci niesprawiedliwość, zaprzeczę i bronić go będę. Zresztą, choćby ci niesprawiedliwość wyrządzoną była, nikt z nas nie powinien jej ściślej na nim dochodzić, jak ty sam, który się przez nię ukrzywdzonym być mienisz. Lecz jeśliś się potem z nim pojednał, jeśliś często w jego domu bywał, jeśli on u ciebie wieczerzał, co wolisz wybieraj: mamyli cię za niewiernego przyjaciela, czy za fałszywego przeciwnika poczytać? Musisz być, widzę, jednym lub drugim; lecz z tobą o to sprzeczać się nie będę: możesz wybrać co ci się z dwojga lepiej podoba. A jeżeli nie masz nawet żadnej przyczyny, dla której niesprawiedli-

  1. Kw. Mucyusz Scewola, najwyższy kapłan, człowiek surowej sprawiedliwości, będąc pretorem w Azyi, oparł się nadużyciom rycerzy, którzy byli dzierżawcami dochodów publicznych. Kwestorem jego był cnotliwy P. Rutyliusz Rufus, który dzielnie przeciw nim jej mieszkańców bronił. Sam przez dzierżawców oskarżony o zdzierstwo, na kilka lat przed dyktaturą Sylli, kiedy jeszcze władza sądownicza przy rycerstwie była, niesprawiedliwym wyrokiem potępiony został. Wspomniało się już o Mucyuszu Scewoli w nocie 18 do mowy za Roscyuszem z Ameryi.
  2. Znana bajka o czarownicy Circe, która poczęstowawszy pewnym napojem towarzyszów Ulissesa, pozamieniała ich w wieprze. Odyssea, X, 239 i następne. W mowach przeciw Werresowi Cycero kilka razy żartuje sobie z niego igrając z jego nazwiskiem, bo Verres jako imię pospolite znaczy wieprza.