wiścią ku wszystkim togę noszącym. P. Rutyliusz, wzór dla swych spólobywateli staroświeckiej cnoty, prawości, roztropności, były konsul, nosił płaszcz Grecki i sandały. Przypisywano winę nie osobie, ale okolicznościom; mianożby za występek poczytać Postumowi przywdzianie ubioru, w którym miał nadzieję dojść do odzyskania swego majątku? Bo gdy przybył, sędziowie, do Alexandryi, do króla Aulefa, ten mu podał ten tylko sposób odebrania swej należytości, żeby zajął się dozorem i szafunkiem skarbu królewskiego. Musiał tedy zostać iego diecetem (podskarbim), bo taki ma tytuł kogo król na ten urząd wysadzi. Przykrym zdawał się ten obowiązek Postumowi; ale nie było sposobu go nie przyjąć. Sam nawet tytuł był mu nieznośny; ale on go nie wynalazł, tak tam nazywano zawiadowcę skarbu królewskiego. Ubiór miał także w obrzydzeniu; ale bez niego nie mógł ani ten tytuł nosić, ani swój urząd sprawować. Musiał tedy uledz konieczności, która, jak mówi nasz poeta, ułamie i kruszy największe siły.» Powiesz może: «powinien był raczej umrzeć;» bo to z twoich słów wynika. Pewnieby to uczynił, gdyby w takiem zawikłaniu swych interesów mógł umrzeć bez największej hańby.
XI. Nie poczytujcie mu tedy za winę, co los zrządził, za występek, do czego niesprawiedliwy król go zmusił, nie sądźcie o jego chęciach i zamiarach z tego, co było dziełem konieczności i gwałtu; chyba myślicie że ci zasługują na naganę, którzy wpadłszy w ręce nieprzyjaciół lub rozbójników, czynią z musu, czegoby w stanie wolności nie uczynili. Każdy z nas wie, chociaż nie doświadczył na sobie, jaki jest zwyczaj królów. Takie są ich rozkazy: «Uważaj i słuchaj! Jeśli piśniesz słówko przeciw memu rozkazowi,» .... takie groźby: «Jeśli cię tu jutro zastanę, zginiesz[1]!» Kiedy czytamy takie wyrazy, kiedy je na teatrze słyszymy, powinniśmy znajdować w nich nie tylko zabawę, ale i naukę, jak się strzedz mamy, żeby ich kto do nas nie użył.
Ale ten urząd Postuma jest powodem do oskarżenia. Powiada że Postumus wybierając pieniądze z nakazanego dziesiątego grosza, uciułał sobie summkę. Nie wiem co to ma znaczyć: czy do dzie-
- ↑ Wyrazy wyjęte z tragedyi Eurypidesa, Medea, tłumaczonej przez Enniusza. Temi słowy grozi Kreon Medei, rozkazując jej wynieść się z Koryntu. W kilka lat potem Cycero mówiąc o Cezarze, który pomimo zakazu senatu wkroczył do Italii, przytoczył te same wyrazy. Cicero ad Atticum, VII, 20.
