Gallii ludami, zawierające ten wyjątek, że żaden z nich za obywatela od nas przyjęty być nie może. Jeżeli taki wyjątek to zakazuje, musi być koniecznie tam dozwolone, gdzie niema takiego wyjątku. Gdzie jest tedy w traktacie z Gadesem wyjątek, że lud Rzvmski nie może przyjąć za obywatela żadnego mieszkańca tego miasta? Niedzic; a choćby nawet gdzie był, prawo Gelliuszowe i Korneliuszowe, które wyraźnie przyznało Pompejuszowi moc nadawania obywatelstwa, zniosłoby ten wyjątek. «Ale ten traktat, twierdzi oskarżyciel, ulega wyjątkowi, ponieważ jest przysięgą uświęcony[1].» Przebaczam ci, że ani praw Punickich[2] nie znasz, opuściłeś bowiem swoje miasto ojczyste, ani naszych nauczyć się nie mogłeś, bo ci same wyrokiem publicznym poznać siebie wzbroniły[3]. Co było w prawie postanowionem od konsulów Gelliusza i Lentula dla Pompeju — sza, coby za uświęcony wyjątek uważać można? Naprzód, nie może być nic uświęconego, tylko co cały lud lub gmin postanowił; po — wtóre, postanowienie powinno być uświęcono albo swą własną istotą, albo wezwaniem bogów na świadki, albo prawnem poświęceniem czyli karą, kiedy się przeklina głowa przekroczyciela. Czy masz co podobnego do powiedzenia o traktacie Gadytańskim? Czy utrzymujesz, że jest uświęcony przekleństwem na głowę przekroczy! cielą, czy wezwaniem bogów na świadki? Powiadani, że nigdy nic nie wniesiono do ludu, nic do gminu o tym traktacie, że jeżeli co
- ↑ Sacrosanctum dicitur, quod jure jurando interposito est institutum; si quis id violasset, t morte poenas penderet. Festus, de verborem significatione, XVII.
- ↑ Gades (Kadix) byłato Fenicka osada, zdobyta wraz z całą południową Hiszpanią aż do Ebru od Amilkara i zięcia jego Asdrubala w ciągu lat szesnastu (237-221).
- ↑ Oskarżyciel Balba został zapewne usunięty wyrokiem sądowym od sprawowania urzędów.
policzony został w rzędzie przyjaciół i sprzymierzeńców ludu Rzymskiego, co przyświadcza Dio Cassius, XXXVIII. — Insubrów, naród Gallów, pod Alpami mieszkający, z miastem Mediolanem, ujarzmili Rzymianie pobiwszy ich pod wodzą konsula Klaudiusza Marcella przy Klastydium roku 222. Livius, epitome, 46. — Z Helwetami Cezar, ibidem, I, 28, wszedł w pewne układy. — O Japi — daeli mieszkających w okolicach dzisiejszej Wenecyi tyle lylko wiemy, że roku 170 zanieśli skargę do senatu o spustoszenie swego kraju przez K. Kassiusza Longina ciągnącego tamtędy do Macedonii. Livius, XLIII, 5.
