Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 6 Pisma krasomówcze.djvu/121

nały mowca i zarazem zacny człowiek jest ozdoba Rzeczypospolitej. Jeśli mi się zdawać będzie, że przy największych usiłowaniach dojdzie tylko do rzędu miernych mowców, pozwolę mu czynić, co zechce, i naprzykrzać mu się bardzo nie będę. Będzieli zupełnie niezdatnym, poradzę mu, żeby dał temu pokój, i żeby się do czego innego udał.
 Bo równie nie wypada wszelkiemi sposobami nie zachęcać tego, który może zajaśnieć wyższym talentem, jak tego odstręczać, który cokolwiek dokazać może. Pierwszy zdaje mi się zbliżać poniekąd do bóztwa; drugi, któremu pozwalam zaniechać, w czem do doskonałości dojść nie może, lub nie poprzestawać, co nie najgorzej wykonać potrafi, jest takim, jak wielu innych ludzi. Trzeci zaś, który przeciw wszelkiej przyzwoitości przeraźliwie wrzeszczeć tylko umie, podobnym jest do owego deklamatora, o którym, Katulu, mówiłeś, że jak największa liczbę świadków swego głupstwa własnym głosem zwołuje.
 Mówmy więc o tym tylko, który zasługuje na zachęcenie i dopomożenie, i dajmy mu poznać, czego mnie doświadczenie nauczyło (bo czego lepszego nauczyć go nie mogę), żeby za mojem przewodnictwem doszedł do celu, do którego ja bez przewodnika doszedłem.

 XXI. Żeby zacząć od naszego tu przyjaciela, muszę ci, Katulu, powiedzieć, że Sulpicyusza broniącego drobnej sprawy, kiedy był jeszcze bardzo młodym, słyszałem. Głos, postawa, ruchy ciała sposobne do powołania, o którem mówimy; mowa szybko i bystro płynąca, co było skutkiem jego żywego temperamentu; słowa wrzące i zbyt mocno wybuchające, co pochodziło z jego młodego wieku. Nie byłem z tego niekontent; lubię pewną bujność w młodzieńcu. Bo jak w winnej latorośli łatwiej obciąć zbyt bujnie rosnące wypustki, niżeli z uschłego pnia nowe gałązki przez pielęgnowanie wydobyć, tak niech będzie w młodzieńcu cokolwiek do obcięcia.Owoce zbyt prędko dojrzewające nie mogą długo swego soku i smaku zachować.
 Zaraz postrzegłem w Sulpicyuszu wielką zdolność i, nie tracąc czasu, radziłem mu, żeby wziął Forum za szkołę wymowy, żeby wybrał jakiegoby chciał nauczyciela, a jeśliby