Strona:Norbert Bonczyk - Góra Chełmska.pdf/254

konfiskacie w czasie sekularyzacji w r. 1811; czy odzyskał coś klasztor po przybyciu franciszkanów w r. 1859, nie wiadomo.

w. 109. Cyboryjum — kielich z komunikantami dla wiernych.

w. 110. na złotym bandalerzu — Aby przy rozdzielaniu tłumom Komunii św. nie zemdlała kapłanowi ręka, nosi on przy wielkich odpustach olbrzymie cyborium w ten sposób, że ma trzymającą je lewą rękę opartą na pewnego rodzaju temblaku, podobnym do złożonej stuły.

w. 112. naczenie ceniane — naczynie cynowe, w obu wyrazach zwykła na Śląsku oboczność wymowy: — y — || — e —; por. J. Bock: Nauka Domowa w. 130 i 291.

w. 113. po listwach chędogiej framugi — na półkach czystej wnęki w ścianie.

w. 119. Rajski Dwór — Wolny plac przed głównym portalem kościelnym; t. zw. Rajski Dwór, kiedyś używany był jako cmentarz, a od r. 1768 otoczony kolumnadą i zaopatrzony w masywną kaplicę, służy przy wielkich odpustach do odciążenia kościoła klasztornego np. do rozdzielenia komunii św. Krzyż Święty i Upadek Trzeci — kaplice kalwaryjskie.

w. 123. Podczas walki kulturalnej ustało normalne urzędowanie Kurii Biskupiej we Wrocławiu, która od 1875 była zamknięta. Jeśli umarł proboszcz, musiała parafia pozostać osieroconą, ponieważ prawo kanoniczne zastrzega obsadzenie parafij władzy kościelnej. Zdarzyło się jednak w kilku wypadkach, zwłaszcza koło Góry Chełmskiej (Koźle, Rudno, Strzelce, Kielcza, a później i Leśnica), że jakiś ksiądz państwowy pozwolił się wprowadzić na probostwo przez władzę państwową z pominięciem władzy kościelnej. Taka inwestytura była oczywiście nieważna. Lud pouczony o tym w sąsiednich kościołach przez duszpastrzy prawowitych, nie uznawał takich intruzów i żadnego sakramentu od nich nie przyjmował. Proboszczowie „państwowi“ byli pasterzami bez trzody, „Ohnevolk-Pfarrer.“

w. 126. dla słuchalnic — dla konfesjonałów prowizorycznych (p. I 131—132). Określenia: słuchalnica (S. K. M. V 679 oraz G. Ch. III 394) używa Bonczyk obok spowiednica (St. K. M. VI 601 i G. Ch. II 420, 426) i konfesjonał (G. Ch. III 393).

w. 133. godziny rekreacyj — czas wypoczynku, przerwy w czasie słuchania spowiedzi.