Strona:PL Adam Próchnik - Ignacy Daszyński życie praca walka.pdf/14

W trudnych warunkach szlacheckiego panowania, klerykalnej reakcji i c. k. prześladowań tworzył i wykuwał silną, zjednoczoną proletarjacką organizację.
 Był „puryfikatorem“ („czyścicielem“) — jak się wyraził niegdyś znany „galicyjski“ krytyk — opłakanych, zatęchłych stosunków, dawnej szlachecko-biurokratycznej „Galicji“. Demaskował nadużycia, chłostał obłudę, budził sumienia, porywał ludzi do walki, ku wielkim ideałom.
 Jest mówcą jedynym, niezrównanym — ludowym i parlamentarnym. Trudno wśród najwybitniejszych mówców socjalistycznych świata wymienić kilku podobnych… Słuchał go w napięciu parlament dawnej Austrji. Wsłuchiwał się w piękną formę, w spiżowy głos i bogatą treść Sejm niepodległej Polski. A lud pracujący łowi na wiecach każde Jego słowo, wzywające do boju o Socjalizm.
 Jest publicystą zasłużonym, pełnym temperamentu, który przez długie—długie lata kierował „Naprzodem“; potem „Trybuną“ czy „Pobudką“. Pisał aktualne pamflety polityczne i popularne broszury ludowe.
 Był gospodarzem skrzętnym w Partji, zwracającym uwagę na każdy szczegół, na każde kółko w skomplikowanym mechanizmie organizacyjnym.
 I dlatego właśnie był dobrym wychowawcą mas robotniczych, bo uczył je nie łatwego frazesu, lecz twardej odpowiedzialności za każdy krok, za każdy czyn. Uczył je rzetelnie oceniać warunki i przeszkody, systematycznie rozbudowywać gmach zjednoczonej siły proletarjackiej. Jeszcze dziś w całej pełni możemy w Małopolsce obserwować dodatnie organizacyjne skutki tej „Szkoły Daszyńskiego“.
 Ale wszystkie te środki i metody podporządkował Daszyński jako polityk, tym wielkim celom politycznym, ku którym prowadził proletarjat. Była to początkowo demokratyzacja „Galicji“ (i Austrji) i zdobycie większych praw i lepszych warunków dla tamtejszego proletarjatu; była to potem niepodległość Polski, pojętej jako Polska ludowa, z silnym pierwiastkiem socjalistycznym (rząd lubelski); jest to przekształcanie tej zdobytej Polski w duchu demokratycznym i socjalistycznym oraz utrwalanie jej bytu niepodległego, gdy była zagrożona (rok 1920, najazd bolszewicki).
 O tych wszystkich etapach niezmordowanej pracy opowie