Strona:PL Allan Kardec - Księga duchów.djvu/336

nością, okrucieństwo nigdy nią nie jest; wypływa ono zawsze ze złego przyrodzenia.“
 753. Czem się to dzieje, że okrucieństwo cechuje zawsze dzieje i charakter narodów pierwotnych?
 „U narodów pierwotnych jak je nazywasz, materja zawsze góruje po nad Duchem; oddają się one instynktom bydlęcym, a ponieważ nie znają innych potrzeb prócz cielesnych, troszczą się więc o przechowanie tylko osobiste, co bywa przyczyną główną ich okrucieństwa. Oprócz tego narody stojące na niższym stopniu rozwoju bywają opanowywane przez Duchy niedoskonałe, od których uwalniać je zupełnie albo osłabiać ich wpływ szkodliwy mogą tylko narody więcej postępowe.“
 754. Okrucieństwo pochodzi tedy z braku uczucia moralnego?
 „Mów raczej, że się jeszcze uczucie moralne tutaj nie rozwinęło, lecz nie powiadaj o jego nieistnieniu — istnieje ono w zarodzie w każdym człowieku; z tego zarodka powstają potem istoty dobre i ludzkie. Istnieje ono i u dzikiego tak samo w stanie zarodka, jak zapach kwiatu spoczywa już w nasionku, z którego ma wyrosnąć.“
 Wszystkie zdolności, znajdujące się u człowieka w stanie pierwotnym czyli w stanie ukrytym rozwijają się w miarę rozwoju okoliczności sprzyjających. Rozwój wygórowany jednych zdolności bywa przyczyną powstrzymania albo i zatarcia innych. Nadmierne rozbudzenie uczuć zmysłowych zagłusza uczucie moralności, i na odwrót, rozwój tego ostatniego osłabia stopniowo przymioty czysto zwierzęce.
 755. Skąd się biorą istoty pośród najwięcej ucywilizowanego społeczeństwa, które w swem okrucieństwie przechodzą nawet dzikich?
 „Dzieje się tutaj to samo, co i z drzewem owocowem, które obok pięknych owoców może wydawać dziczki. Jeśli chcesz, są to dzicy, mający tylko powierzchowną cywilizacyę; są to wilki zabłąkane pomiędzy owcy. Duchy porządków niższych i bardzo zacofane mogą wcielać się pomiędzy ludzi,