Przejdź do zawartości

Strona:PL J Bartoszewicz Historja literatury polskiej.djvu/746

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

rodziny pojedyncze mogły nieszlachtę przyjmować do swoich herbów i hojnie używały tego przywileju, dzisiaj widzimy jeszcze, że pomiędzy szlachtą a ludem pełno było stopni, po których każdy zabieglejszy a świetlejszy nie szlachcic dostawał się do nazwiska, do herbu i do ziemskiéj posiadłości. Takim samym sposobem, jak niegdyś mieszczanie krakowscy zastawami i dzierżawami ziemskiemi, dostawali się pomiędzy szlachtę i wychodzili z czasem na panów, tak samo i włościanie nasi przez liczne szczerby w murze szlacheckim, stawali się szlachtą (Terleccy, Uruscy, Ustrzyccy i t. d.). Uszlachcanie to nie na mocy jakiejkolwiek konstytucji, jak skartabellat, dawany za wojenne zasługi, ale samo przez się, trwało ciągle aż do XVIII wieku i dopiero skutkiem ostatnich reform konstytucyjnych, zamieniło się w zasadę. Badania Alexandra Stadnickiego dały więc obszerne pole nowym kombinacjom naukowym.
Obadwaj Stadniccy są pracownikami z powołania. Kazimierz posiada nawet stopień doktora prawa; Alexander w ostatnich czasach wystąpił z bardzo uczonym przeglądem dzieła Helcla o prawodawstwie naszem za Piastów. Przegląd ten drukowała Bibljoteka Warszawska. Dzisiaj wyszedł w osobnéj odbitce [1]).

299. W Krakowie oprócz Helcia, Ambrożego Grabowskiego [2]),

  1. Alexander Stadnicki, urodzony dnia 27 lutego 1806 roku, umarł dnia 19 grudnia 1861 roku we Lwowie.
    Kazimierz Stadnicki wydał jeszcze dzieła: „Bracia Władysława Jagiełły“ (1867), jako dalszy ciąg „synów Giedymina“, oraz „Olgierd i Kiejstut“ (1870). Dzieła te pełne erudycji i krytyki niczem nie ustępują poprzednim jego pracom. Stadnicki mieszka we Lwowie.
    Przyp. wyd.
  2. Ambroży Grabowski, urodzony 1782 roku w Kętach, umarł dnia 3 sierpnia 1868 roku w Krakowie. Z powołania księgarz, zajmował się z zamiłowaniem archeologją i wydawnictwem materjałów historycznych. Wydał: „Historyczny opis miasta Krakowa“ (1822), „Groby królów polskich w Krakowie“ (1835), „Kraków i jego okolice“ (kilka wydań), „Starożytności historyczne polskie“ (1840), „Ojczyste spominki“ (1845), „Listy Władysława IV“ (1845) i wiele innych dziełek poświęconych historji sztuki polskiéj.
    Przyp. wyd.