Przejdź do zawartości

Strona:PL Marx Karl - Kapitał. Krytyka ekonomji politycznej, tom I, zeszyty 1-3.pdf/529

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.
Gałęzie przemysłu, porównywane pod względem zdrowotnym Liczba osób wszelkiego wieku, zatrudnionych w wymienionych zawodach Śmiertelność na 100 000 osób w odnośnych zawodach, według wieku:
25—35 l. 35—45 l. 45—55 l.
Rolnictwo w Anglji i Walji 958.265 743 805 1.145
Krawcy londyńscy 22.301 mężczyzn 958 1.262 2.093
12.379 kobiet
Drukarze londyńscy 13.803 894 1.747 2.367


d) Chałupnictwo nowożytne.

Przechodzę obecnie do tak zwanego chałupnictwa. Ażeby nabrać wyobrażenia o tej dziedzinie wyzysku kapitalistycznego, wyrosłej na gruncie wielkiego przemysłu, i o jej okropnościach, należałoby rozpatrzeć naprzykład wyrób gwoździ, rzemiosło napozór sielankowe, uprawiane w niektórych odległych wioskach angielskich[1]. Tu wystarczy parę przykładów z dziedziny niektórych gałęzi koronkarstwa i wyplatania ze słomy, gdzie maszyny wcale jeszcze nie są, stosowane lub też gdzie praca ręczna spółzawodniczy jeszcze z produkcją, maszynową i rękodzielniczą.
Ze 150.000 osób, zatrudnionych w koronkarstwie angielskiem, zaledwie 10 tysięcy podpada pod działanie ustawy przemysłowej z r. 1861. Ogromna większość pozostałych 140 tysięcy składa się z kobiet, oraz z młodzieży i dzieci płci obojga, przy słabym zresztą udziale płci męskiej. O stanie zdrowia tego „taniego“ materjału wyzysku sądzić możemy z poniższego zestawienia, dokonanego przez doktora Truemana, lekarza w „General Dispensary“[2] w Nottingham. Na około 686 pacjentek, ko-

    śle). Ci figurują w spisie jako londyńczycy i powiększają liczbę osób, w stosunku do której obliczana bywa śmiertelność londyńska, lecz nie powiększają w tym stosunku liczby zgonów w Londynie. Większa część z nich w chorobie, zwłaszcza ciężkiej, wracana wieś. (Tamże).

  1. Mowa tu o gwoździach kutych, w odróżnieniu od wyrabianych maszynowo gwoździ ciętych. Patrz:„ Children’s Employment Commission. 3rd report“, str. XI. XIX, n. 125—130, str. 53, n. 11, str. 114, n. 487, str, 137, n. 674.
  2. Przychodnia, w której ubodzy otrzymują bezpłatnie pomoc lekarską, tudzież lekarstwa. K.