Strona:PL Stendhal - O miłości.djvu/165

czy kobiet, Rzymianka nie zrobi przez rok tyle drogi, ile młoda miss w ciągu tygodnia.
 Zdaje mi się, że duma angielskiego męża bardzo zręcznie gra na próżności biednej żony. Tłumaczy jej zwłaszcza, że nie trzeba być pospolitą, matki zaś, które przygotowują swoje córki do zdobycia męża, pochwyciły wybornie tę myśl. Stąd pochodzi moda, o wiele niedorzeczniejsza i bardziej despotyczna w rozsądnej Anglji niż w lekkomyślnej Francji; to na Bond-street wymyślono carefully careless. W Anglji moda jest obowiązkiem, w Paryżu przyjemnością. Moda wznosi w Londynie o ileż bardziej spiżowy mur między New-Bond-street a Fenchurch-street, niż w Paryżu między Chausée-d’Antin a ulicą Saint-Martin. Mężowie chętnie pozwalają żonom na to arystokratyczne szaleństwo, jako odszkodowanie za ogrom smutku jaki im narzucają. Obraz kobiecego społeczeństwa w Anglji, takiego jakiem uczyniła je milcząca duma mężczyzn, wiernie, mojem zdaniem, odbija się w sławnych niegdyś romansach miss Burney. Ponieważ zażądać szklanki wody kiedy się chce pić jest czemś pospolitem, bohaterki miss Burney giną z pragnienia. Aby uciec przed pospolitością, dochodzi się do najokropniejszej przesady.
 Porównuję rozwagę młodego dwudziestodwuletniego bogatego Anglika z głęboką nieufnością młodego Włocha w tym samym wieku. Włoch jest do tego zmuszony dla swego bezpieczeństwa, i porzuca tę nieufność, lub bodaj zapomina o niej z chwilą gdy znajdzie się w towarzystwie bliskiej istoty; podczas gdy właśnie na łonie najtkliwszej na pozór zażyłości ostrożność i duma młodego Anglika zdwajają się. Słyszałem takie powiedzenie: „Od siedmiu miesięcy nie wspominałem jej o wyjeździe do Brighton“. Chodziło o konieczną oszczędność ośmdziesięciu ludwików: dwudziestodwuletni kochanek mówił o kochance, mężatce którą ubóstwiał; ale, w wybuchach namiętności, rozwaga nie opuściła go, tem bardziej zaś nie miał tej prostoty aby powiedzieć: „Nie pojadę do Brighton, to dla mnie za drogie“.