wie i awanturnicy Gallów, których płochość, a z chudoby zuchwalstwo, na te opuszczone grunta zaniosła. Wkrótce z pomkniętą tam granicą i dźwignionemi zamkami, stał się ten kraj częścią prowineyi, i niejaką państwa zatoką.
XXX. Za nimi mieszkają Kattowie[1], począwszy od hercyńskiej puszczy[2]. Ziemia ich nie jest tak równa i bagnista jak drugie, po których się Germania rozlega. Dźwigają się tam góry, i powoli rzadzieją, a sama puszcza prowadzi swoich Kattów, i znimi znika. Krzepcy to ladzie, zwięźli, srodzy na wejrzenie, a umysłu nad innych jędrniejszego. Rostropni też są wielce i dowcipni nad obyczaj Germanów. Umieją wybierać wodzów, rozkazów ich słuchać, korzystać z okazyi, trzymać się szyku, hamować w zapędzie, upatrować pory do bitew, szańcować na noc, nie puszczać się na ]os wątpliwy, męstwo tylko w pewnym zysku policzać: a co nader rzadka, i w rządnych tylko wojskach zwyczajna, więcej na dzielnym wodzu, niż na wojsku polegać. Cała potęga na piechocie, którą prócz oręża, różnem narzędziem i żywnością ładują[3]. Inni umieją bić się, Kattowie wojować[4]; rzadkie tam wypady i dorywcze boje. Jezdna to sprawa, jak rychło zwyciężać, tak rychło ustąpić. Żartkość z bojaźnią obok chodzi; powolność do statku bardziej się zbliża.
- ↑ Kattów, Catti, siedliska rozlegały się obszernie między Renem, Menem i Salą rzekami, a lasem hercyńskim, aż za Wezer rzekę, gdzie później Hassya, Turyngia, część dyecezyi Padeborskiej pactwa Fuldeńskiego i Frankonii. Uczeni pisarze niemieccy twierdzą, iż to, co Julius Cezar, Florus i Ptolomeusz powiadają o Swewach, ma się rozumieć o Kattach. Leibnitz wywodzi nazwisko Kattów od kotów, bystrego zwierza, których w języku dawnym niemieckim Caffe, a czasem Hesse nazywano.
- ↑ O puszczy hercyńskiej, Harz, mówiono wyżej. Obacz o niej Tacyta Rocz. dzieje k. II, 45. Pliniusza k. XVI. 2
- ↑ Ferramenta, to jest naczynia wojenne, rydle, siekiery, sierpy, i tym podobne,
- ↑ Do pomyślnej bitwy dosyć jest szczęścia i odwagi, do prowadzenia wojny potrzeba rostropności, czasu i mądrej rzeczy kalkulacyi.
łem, który ciągnął się od Nejsztadu nad Dunajem, aż da rzeki Nekru około Wimpfen, Vimpina.
