| GRUNTA.—WPŁYWY NA KOŁTUN. | 327 |
burze, pioruny i gromy, [1] a trzęsienie ziemi do najrzadszych fenomenów policzyć można. Grunta są rozmaite, najżyzniejsze i najbogatsze w roślinność z próchnicy i borowizny złożone, widziéć się dają w całéj prawie połowie południowéj kraju, jako to: na Wołyniu i Ukrainie, w Galicyi, w Hrubieszowskim, Chełmskim, Krakowskim, Sandomierskim i w księstwie Poznańskiém; żyzne i miernie urodzajne z gliny i z marglu złożone, są naprzemiany położone z piaskami w części środkowéj i północnéj kraju, jako to: w Płockim, Podlaskim, Augustowskim, Grodzieńskim i w części ziemi Mińskiéj; piasczyste i sapowate zajmują białoruskie i okolice nad Berezyną i Prypecią położone. Część północna kraju, mając więcéj nienaruszonych lasów, jest zakrytą od srogości północnego zimna; południowa zaś pozbawiona lasów i zasłonięta od południa pasmem gór karpackich, wyjąwszy gwałtowność wylewów rzecznych, przez stopione śniegi na górach zrządzonych, jest umiarkowaną co do temperatury i zmian powietrza. Najważniejszą atoli w kraju naszym rzeczą jest uważać na położenie okolic i prowincyj pod względem natury i spadku wód rzecznych i zdrojowych; albo-
- ↑ Pod tym względem musiał się u nas stan rzeczy zmienić. Szajnocha zaręcza, że za dawnych czasów, za Jagiełły, dęły zimą i latem jakieś gwałtowne wiatry, burze obalały raz po raz nowe budynki wykorzeniały pnie starożytne, gruchotały od razu po 60 okrętów w porcie gdańskim, po 37 wież w mieście, unosiły na kilkadziesiąt kroków dzwonnicę wraz z dzwonami. (Zobacz Jadwiga i Jagiełło, Tom I Lwów, 1855 pag. 24).
