Strona:Ramacharaka - Religje Indyj.pdf/10

 Nie ideja metapsyhozy tak silnie wpłynęła na przyrodę tego starożytnego narodu, wierzącego zawsze w powtórne narodziny, ale sprawiło to nieodpowiednie podkreślenie prawa Karmy, które przygniotło hindusów. Samsara była przedstawiona narodowi w postaci nielitośnego kosmicznego mechanizmu, wprawionego w ruch nieświadomie, lub omyłkowo puszczonego w ruch przez naczelne siły. W koła lego mechanizmu zaplątał się porwany przez nie naród, zawikłał się prawie bez możności oswobodzenia. Otóż to właśnie doprowadziło do idei o „przeklętej złej Karmie, umęczonej, nie zadawalniającej się obecne istnieniem człowieka, ciążącej nad świadomością ostatniego, jako niezapłacony rachunek, i tworzącej się wciąż nowe zarodki nowej Karmy, i t. d., tak że dusza człowieka jest przywiązana na wieki wieków do koła przyczynowości czyli Samsary, a człowiekowi pozostawiono tylko „cień wypadku“ do wyswobodzenia się.
 Owa to doktryna, z całą jej beznadziejną surowością zagnieździła się w duszy pierwotnego narodu, nieprzygotowanego zarówno do filozoficznego jej pojmowania, jak i do tego, ażeby wyrwać chwasty „półprawd“, rosnące wśród jej kwiatów. Nauka ta okazała się dla hindusów równie surowem prawem, jak i prawo przyczynowości, które przekazał wiele stuleci potem Gautama Budda. Od niego nie było oswobodzenia — „jak w stadzie z tysiąca krów ciele znajduje swoją matkę, tak raz dokonane znajdzie i póździe za swoim sprawcą”, mówią pisma. Znajdujemy właśnie tutaj korzeń nauczań o „pragnieniu“, nauczań, przekazanych na nowo przez Gautamę Buddę. Pragnienie jest korzeniem zła i pochodzi od Awidji — niewiedzy, która jest ziarnem zła. Dlatego Samsara czyli kołowrót wcieleń, uważa się za powstałą z Awidji, czyli niewiedzy, która wpełzła we Wszystko i zaćmiło jego mądrość.
 Było to początkiem hinduskiej idei o Maji, czyli złudzeniu świata widzialnego. Następuje potem druga nauka, głosząca, Że za pomocą W id j i, mądrości, łańcuchy Samsary mogą być zniszczone. Rozumie się, że naród, przyjmujący podobne nauki, powinien był odnosić się poważnie do życia i dążyć do mądrości, celem wyswobodzenia siebie od Samsary.
 Deussen podaje następujący zwięzły wykład idej, zawierających się w nauce o Samsarze i uwolnieniu się od niej: „Życie jest odkupieniem czynów, myśli i postępków, dokonanych w poprzedniem istnieniu, i to odkupienie absolutnie odpowiadające jak swoją długotrwałością, tak i swoim charakterem, wszystkiemu spełnionemu przez człowieka uprzednio dokonywa się przez wszystko to, co się przejawia w nowym życiu, co kolejno stwarza nową Karmę, wymagającą odpowiedniego do siebie, nowego odkupienia w następującem istnieniu. W ten sposób, podobne wykupienie i zgodność przeszłego, teraźniejszego i przyszłego przypomina pracę zegarowego mechanizmu, którego działalność zależy od własnego jego ruchu. I tak przedłuża się do nieskończoności, dopóki nie zjawi się mądrość i poznanie, powstające nie na mocy jakichkolwiek zasług, ale przenikające do świadomości na mocy swojego pokrewieństwa z ostatnią. Mądrość i poznanie rozkładają Samsarę, czyli życie, na jej wewnętrzne,