sowych koncepcji i teorii. Współczesna geopolityka zaczęła podejmować problematykę terytorium w zupełnie nowej perspektywie, wymuszonej przez postępującą globalizację. Problem ten wynika z faktu, iż podstawowym przedmiotem dotychczasowych analiz było państwo jako główne skupisko władzy politycznej i główny aktor na scenie międzynarodowej. Jednym z podstawowych i niezbywalnych atrybutów kraju w jego dotychczasowym rozumieniu było terytorium i jasno określone granice, oddzielające obszar suwerennej jurysdykcji od otoczenia międzynarodowego. Natomiast swoistą cechą procesów globalizacji stała się deterytorializacja zjawisk i procesów społecznych, nierespektowanie granic i wzajemne warunkowanie się tego, co wewnątrzpaństwowe, i tego, co międzynarodowe. Wymusiło to podjęcie w ramach rozważań geopolitycznych tematyki związanej z procesami deterytorializacji i tworzenia się świata „bez granic”. Problemom tym została m.in. poświęcona praca zbiorowa pod redakcją profesora Davida Newmana Boundaries, territory and postmodernity (Londyn 1999).
2) Konflikty o zasoby ― jednym z kluczowych obszarów badań we współczesnej geopolityce stał się problem surowców i konfliktów politycznych, związanych z dostępem do nich, a także zagadnienie geograficznego położenia zasobów, przede wszystkim przebieg tras przesyłowych (zwłaszcza zaś surowców energetycznych, takich jak ropa naftowa i gaz ziemny). Zasoby naturalne w teorii stosunków międzynarodowych uznawane są za drugie (po przestrzeni) źródło siły państwa; kraje dysponujące wartościowymi surowcami mają pewną władzę nad państwami, którym ich brakuje. Posiadanie pożądanych złóż stanowi olbrzymi potencjał siły[1]. Znaczenie zasobów naturalnych wynika z faktu, iż surowce są kluczowym elementem większości działań gospodarczych, są też ważnym towarem w handlu międzynarodowym. W literaturze przedmiotu wskazuje się, iż postęp naukowo-techniczny, systematycznie wdrażany do procesów produkcyjnych i usługowych, zwiększa efektywność rynkową produktów służących do zaspokajania codziennych potrzeb społeczeństw. Ale wzrost produkcji dokonuje się zarówno w rezultacie stosowania nowoczesnych technologii, jak również w wyniku wykorzystywania naturalnych zasobów Ziemi, a głównie wszelkiego rodzaju kopalin i innych surowców[2]. Istotną rolę w życiu i gospodarce człowieka odgrywają przede wszystkim tzw. surowce energetyczne. Wynika to z faktu, że człowiek potrzebuje do życia określonej ilości materii i energii. Energię czerpie on ze środowiska naturalnego[3]. Nowoczesna technika i technologia produkcyjna oraz wszelkie związane z tym procesy wytwórcze
