Strona:PL Linde - Słownik języka polskiego 1855 vol 1.djvu/523

CZUBA — CZUBIĆ. CZUBOWY-CZUĆ. 385
Übermaß, roaś über ben ©йгіф in bie ipöfye fteljt, »olteä, геіф* ІіфеЗ SJîafS. Nalać wina z czubem. Teat. 28. b, 7. (pełniuteńko). Muszę koniecznie wypić z czubem za zdrowie Wc Panny. ib. 28, b. 104. Tylko z czubem. ib. 11. §. Serwety składane w czubki, na kształt czuba, czubka, ©eroietten, roie ein 0фор| деЬгофеп. Serwety składają się na różne fozy, w łodzie, w czubki. Dwor. D. 1. §. Botan. Czubek Turecki, centaurea benedicta, gatunek chabru. Kluk. Dyk. 1, 114. chaber kosmaty. Jundz. 426. ßarbenbenebict, bernardynek, oset Włoski. Chmiel. 1, 646. Ross. стоголовникъ. §. Czubkami zowią w mowie pospolitej braci miłosierdzia, bonifratrów, die barmberjtgeit Brüber, u których utrzymuje się w Warszawie śpital dla obłąkanych; ztąd czubki, Gall. les petites maisons » śpital obłąkanych, ba$ jrrenbauS, 3?arrenbauź. One szaleją, a jego nie zawadziłoby oddać do czubków. Teat. 11, 6. 11. Idź, idź, głupi dziadu do czubków, ib. 7, b. 66. (potrzebujesz kraty bonifraterskiej). Wpadł, jak ten, co się od czubków zza kraty wyrwie, ib. 56, b. 20. Zabi. Bal. 20. Ledwie nie oszalał; mało brakowało, żeby go do czubków zapakować, ib. 25, c. 50. Każemy mu jeszcze dzisiaj czuprynę ogolić i zawieść do czubków. Teat. 7, 62. ’CZUBA, y, i. (Boh. èuba, wilczura), szuba, suknia z futrem, (cf. czucha), eine ѲфапЬе, eitt ^eljrod. Księża chodzą w czubach Tureckich miasto rewerendy. Stryjk. Tur. H. 2. Przystojniej w czubie chodzić cudnej klacze, Niż gdy szpetula pani w czubie skacze. Bratk. M. 2, b. Przysiadł się ów orator luby Do dziewki ślicznej owej wiernej czuby. Jabi. Ez. 196. CZUBACZ, a, m. zwierze jakiekolwiek czubate, etn Зфіег mit einem Ѳфорте; (Ross. хохдачъ rozczochrany). W szczególności, czubacz, columba cucullata. Klein, bte §aubentaiibe, ma na tyle głowy piórka sterczące. Zool. 226. CZUBATKA, i, i. sikorka, parus cristat. Klein, ma na głowie czubek z piórek pstrokatych. Kluk. Źw. 2, 274. bte Jpaubemneife, bie ©форттеііе; (Carn. zhópka; Ross. хохлуша, kura czubata). CZUBATY, CZUBIASTY, a, e, — o adv., czub mający, [форрд, mit einem ©форіе; Vind. zhopast, kopash, kukmast, pernizhast, grebenast, koppasti; Carn. zhopàst; Slovac. chocholatÿ; Sorab. 1, tżecżoyite; Rag. huhorast; Dal. huhorjav; Croat. kukmàszt; Bosn. huhorav; Ross. хохлатый. Wyglądasz mi, jak nasza czubata kaczka. Teat. 51, b. 70. Dzierlatka czubata. fBanial. J. 3. Czubate kury, z czubem na głowie. Kluk. Źw. 2, 96. фегШІЬпег; Com. zhópka; Ross. хохлуша. Czubate smoki. Otw. Ow. 168. Czubata albo parchowata żaba. Syr. 825. (ob. Ropucha). Czubata przyłbica. J. Kochan. Dz. 56. Fig. Rodem kokoszki czubate. Oss. Wyr. (całe to plemię kata warte, jedna drugą ladaco, krew nic wrarta). §. Czubaty, czubiasty, wydatny, wysadzony, wypukły, Ьи[фіф1, Ьап[фіф^ Ьапфіфі. Na mokrych rolach zagony na samym wierzchu czubiasto robią. Haur. Sk. 46. CZUBIĆ cz. niedok., w czub na głowie stroić, mit einem бфоріе »erjieren, einen ©форг auf bem Sopfe тафеп. Babsko czubi łeb w trzy piętra, tym też straszniejsze. Oss. Wyr. (czuby stawia, buduje). Czubić konie, czuby im na głowie wystawiać, ben ^ferbett Qua= ften unb Grollen auf bte Śopfe fe£ett. Wieśniaczysko stangret Słownik Lindego wyd. 2. Tom I. zapomni, choćby i na wjazd starosty uczubić konie. Oss. Wyr. §. Czubić kogo, bić kogo, prać go po łbie, czesać, targać za czuprynę, etnen bes) beit $aaren jaufen. Czubić się zaimk., wzajemnie w czuby z sobą pójść, za łby się wodzić, einanber in bie £aare faUeit, ftd? bei) ben pfen ïrtegen, [іф bcrtmt raufen, saufen; (Slavon. csupatise, svaditise). Wielka mię chętka bierze zczubić ją. Teat. 33, b. 46. Wałek czubił Maćka, Maciek czubi Walka; ot tak na świecie, raz ten górą, drugi raz ów. Oss. Wyr. On taki dziki w kochaniu, jak w czubieniu. Teat. 30, 84. Baby się kłócą, krewni się nie lubią, Panowie straszą, a słudzy się czubią. Kras. W. 72. Tam chłop się z chłopem pokłóciwszy czubi, Gdy z drogi umknąć nikomu nie lubi. Zab. 9, 145. §. Czubić, skubać, Bndtk. ppfeit; Croat. chùpati; (Croat. chubim, chubeti = patrzeć z rozwartą gębą, jak gap’). CZUBOWY, CZUBKOWY, a, e, od czuba, czubka, ©фор^. §. Od czubków, czubienia się, 9fauf=, ©фіадегеі). Nasi czubkowi rycerze. Zab. 15, 184.
 Pochodz. doczubić, naczubić, odczubić, poczubić, przeczubić, uczubić, wyczubić, zaczubić, zaczubki, cf. czupryna, czupurny.
CZUĆ transit, kontyn., mieć zmysły czym poruszone, i wiedzieć to do siebie, füt;len, empftnbeit; (Boh. cjti, cii, cigi, cytjm, ceytjm, ceytjwâm, uceytiti, uceytim sentire, odorari, cyt sensus; Slovac. eut, cauti, ćul, êugi audire, citenî tactus; Sorab. 2. zusch sentire, zusche sensus; Sorab. 1. tżuyu, czuju, czujem sentio; cżucż odorari; cżucżi sensus, odoratus; tżutżo tactus; Bosn. chjutiti, cjutt.i, uzchjutiti sentire, ejutti, ejuvati custodire, (cf. czuwać), chjuchjenje sensus; Croat. chutiti sentire; chûd, chutenya; Dal. chyuchenya sensus; Croat. chutenye tactus-, chuti, chujem, audire, chuienye auditus; Slavon. osititi sentire; chutiti, esuti audire; chutenje auditus; ticanje, pipanje, tactus; Rag. chjûtjeti, ejutti, sentire; ejutti, audire; chjûchjenje, sensus; Vind. zhutiti, obzhutiti, pozhutiti, sazhutiti, sentire; zhut, zhuti, zhujem audire; zhuti, zhuiti custodire, vigilare; (ob. Czuwać), zhutik, obzhutik, zhutenje sensus, tactus; Carn. zhuti, zhujem, vigilare, zhutiti, zhüteem, sentire; potip, tactus; Ross, чуять, почуять audire, sentire; чувствовать, возчувствовать, ощутить, ощущатъ, sentire; чувствованіе, чувство, возчувствованіе, ощущеніе sensus; Eccl. чувствилище, чувствило organum sentiendi; Chald. et Syr. ГРХ tsuth » auscultare, attendere). I. W ogólności, postrzedz swoje zmysły czymsiś wzruszone, füllen, empftltben. Znak śmierci w chorym, nie czuć boleści. Karp. 2, 144. Czuje się, daje się czuć, Pass. e§ roirb gefüllt, empfunbeit. Ból wszelki nie tak się czuje, Gdy kto go lekko przyjmuje. Cn. Ad. 42. Mniejsza przykrość się nie czuje, kiedy większa następuje, ib. 510. Czucie, władza czucia, stan w którym się co czuje, uczucie, to co się czuje, baê (Empftnbeit, baê Simien, baê ©efübt, bte (Smpfmbung. Do czucia służą żyły suche, które się w różnych częściach ciała znajdują. Kirch. An. 87. Czucie, jest to pojęcie przedmiotu zewnętrznego, czyli wrażenie, które jaki przedmiot czyni na duszy za pośrzednictwem zmysłów. Dyk. Med. 1, 635. Gdy się cokolwiek nerwów dotknie, czucie się w nas wzbudza, że poznajemy co jest