Strona:Wprowadzenie do geopolityki.pdf/46

geopolitykę podejściem badawczym, które odpowiada wymaganiom, jakie stoją przed współczesną humanistyką. Powoduje to wzrost analiz odwołujących się do kategorii geopolitycznych, które stały się ważnym elementem debaty dotyczącej charakteru współczesnych przemian globalnych. Dzięki temu geopolityka z nauki „wyklętej” powróciła do dyskursu naukowego mimo wciąż kontrowersyjnego charakteru tej dyscypliny badawczej i wbrew trudnościom związanym z próbami jednoznacznego zdefiniowania, czym jest geopolityka i jakie jest jej miejsce w hierarchii współczesnych nauk humanistycznych.
 Geopolityka we współczesnym jej kształcie to wielce interesująca dyscyplina badawcza, której wyjątkowość jest wyznaczana przez jej dwoistość i interdyscyplinarność. Znaczenie geopolityka polega na tym, iż, po pierwsze, w okresie przemian globalnych umiejętność myślenia o sobie samym w stosunku do świata, wpływania na jego zmiany, określania własnych interesów oraz swojej roli międzynarodowej jest niezbędna. Przemiany zachodzące w świecie zmusiły do redefinicji dotychczasowych pojęć, do rewizji politycznej mapy świata, ponownego określenia swojego miejsca w zmieniającym się świecie i swoich interesów. Podejście geopolityczne, z natury interdyscyplinarne, okazało się użyteczna w analizie polityki zagranicznej państwa, ocenie jego możliwości działania i interesów. Geopolityka jest podejściem, w którym zbiegają się geografia, ekonomia, demografia, technologia oraz pojęcie siły materialnej i duchowej państwa. Integrujące ujęcie geopolityczne okazało się przydatne w opracowywaniu teorii i hipotez służących wyodrębnianiu interesów, jak i polityki oraz badaniu możliwych skutków działań, w tym występowania stałych lub przypadkowych konfliktów z innymi aktorami działającymi w międzynarodowej przestrzeni geopolitycznej. W tym ujęciu geopolityka jest to pewien sposób myślenia o świecie pozwalający na przedstawienie projektów oraz wizji świata; tym elementem zajmuje się odmiana tej nauki, którą można określić jako „porównawczą”, „naukową”, „praktyczną” lub też „tradycyjną”.
 Po drugie, ważnym elementem rozważań geopolitycznych jest poddanie krytycznej analizie koncepcji wypracowanych przez praktyczną geopolitykę. Analiza krytyczna polega na identyfikowaniu ukrytych źródeł koncepcji geopolitycznych i umiejscawianiu ich w przestrzeni społecznej, określonej przez tradycję, kulturę i historyczne doświadczenia. W tym rozumieniu koncepcje geopolityczne są traktowane jako praktyka kulturowa, służąca do wytworzenia i narzucenia swoistego obrazu świata. Analizę „wyobrażeń geopolitycznych” i ich usytuowanie w kontekście kulturowym, strukturalnym i historycznym podejmuje geopolityka „krytyczna”. Podejście krytyczne promowało otwarcie się geopolityki na nowe trendy badawcze i nawiązywało do geografii humanistycznej, postmodernizmu