Do tego rodzaju należą także przysłowia. Kiedy Asellus chwalił się, że służąc w wojsku zwiedził wszystkie Rzeczypospolitej prowincye, rzekł Scypio: „Siadaj na osła[1].“ A że takie żarty straciłyby swój wdzięk, gdyby odmieniono wyrazy przytoczonego przysłowia, trzeba je umieścić w rzędzie żartów na słowach, nie na rzeczy opartych.
Dowcipnie także żartujemy, biorąc co kto mówi w znaczeniu słownem, a nie w tem, jakie mu mówiący chce nadać. Dawna, bardzo zabawna mimiczna komedya, Opiekun, jest zupełnie tego rodzaju. Ale dajmy pokój mimicznym koniedyom; chcę tylko objaśnić ten rodzaj żartów znakomitym i znanym przykładem. Kiedy ktoś niedawno zapytał cię, Krassie, czy ci nie uczyni subjekcyi, jeśli do ciebie bardzo rano przededniem przyjdzie, grzecznie mu odpowiedziałeś że nie. „W takim razie, dodał, każesz się obudzić.“ A ty na to, „Wszak powiedziałeś, że mi nie uczynisz subjekcyi.“
Jest także dawny żart przypisywany M. Scypionowi Maluginensowi, który odnosząc wypadek głosowania swej centuryi oznajmił, że wybrała konsulem Acydyna. Zapytał go woźny: „Co mówisz o L. Manliuszu?“ „To, odpowiedział Scypio, że go mam za dobrego człowieka i za wybornego obywatela[2].“
- ↑ Agas asellum, et caetera. Znaczenie tego przysłowia zależy od brakujących wyrazów. Jedni tak go dopełniają: agas asellum, cursum non docebitur, choćbyś pędził osła, nie nauczy się biegać. Drudzy, jak Turnebiusz: agas asellum, si bovem agere nequeas, pędź osła, kiedy nie możesz wołu, co się zgadza z Greckiem przysłowiem: εῖ μἡ δύναιο βοῦν ἕλαυνε γ́ οὗν ὄνον. Najlepiej tłumaczy Heinse: kto nie ma konia, siada na osła. Scypio chciał przez to powiedzieć, że w braku lepszych musieli wodzowie posyłać Asella (osiołka).
- ↑ Przy każdej głosującej na urzędników centuryi był tak zwany rogator, który odnosił przewodniczącemu na wyborach konsulowi wypadek głosowania swej centuryi. Kiedy M. Scypio Maluginensis oznajmił
wniał, że syn jego wziął na ten cel od niego pieniądze. Antoniusz zaś myślał, że ten hultaj wyłudził od niego na co innego pieniądze, jak rozrzutni synowie często od skąpych ojców wyłudzali za pomocą w łaskach u nich będących niewolników, jak to czytamy w wielu dawnych komedyach. W tem przekonaniu odpowiedział temu świadkowi wierszem niewiadomo z jakiej komedyi. O wartości miny obacz notę 69 do xiegi drugiej o prawach.
